Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Etyczneaspektybadańzudziałemludzi
35
nej(similarityposition).Zauważa,żebadaniamedycznezewzględu
nasamątylkoodmiennośćichcelówniemogąjeszczeuchodzićza
odrębnąformęaktywności,ocenianąwedługinnychkryteriówniż
praktykakliniczna,podobniejakzatakąodrębnąformęaktywno-
ściniemożebyćuważanaedukacjamedyczna.Tradycyjnejskrajnej
wersjizasadyindywidualnejopieki,zgodniezktórąlekarzpowinien
miećnawzględziewyłączniedobroswojegopacjenta,przeciwstawia
bardziejumiarkowanąwersjętejzasady,zgodniezktórąwłaściwą
postawąlekarzawstosunkudojegopacjentajestraczejpostawara-
cjonalnejstronniczości(reasonablepartiality),niewykluczającatro-
skiointerestrzeciejstrony.Niejestwięcsłuszneaniprzekonanie,
żelekarzpowinienprzyznawaćbezwzględnepierwszeństwo(absolu-
tepriority)interesomswojegopacjenta,aniteżto,żeniepowinienim
przyznawaćżadnegopierwszeństwa(no-priority);słusznejestraczej,
abyprzyznawałimograniczonepierwszeństwo(limitedpriority).Te-
rapeutycznyobowiązeklekarzaniepoleganatym,abyzagwaranto-
waćpacjentowinajlepsządostępnąterapię,leczabyzapewnićmuwy-
starczającodobrąterapię.Takrozumianyobowiązekterapeutyczny
dajesięwszakżepogodzićzpowinnościamilekarza-badacza.
3.3.PROGiRYZYKAiGRUPYPODATNENAKRZYWDĘ
Odryzykanieproporcjonalnegodokorzyścitrzebaodróżnićryzy-
koprzekraczającebezwzględnyprógdopuszczalności.Tedwapowo-
dydotego,byuznaćjakieśryzykozanieuzasadnione,sąwstosunku
dosiebiewzględnieniezależne.Takzatemryzykobadań,któreznaj-
dujeprzeciwwagęwoczekiwanejponichkorzyści,możebyćmimo
toryzykiemnieuzasadnionym,gdyżmieszczącymsiępowyżejnie-
przekraczalnegoprogu.Uznajesię,żenawetnajwiększekorzyści,
jakiespołeczeństwomożeodnieśćzbadańnaukowych,niesąwy-
starczającymusprawiedliwieniem,abynarażaćichuczestnikówna
śmierćlubkalectwo.Skorojednaksąto„największekorzyści”,trud-
nopowiedzieć,abyryzyko,kosztemktóregodająsięosiągnąć,było
wstosunkudonich„nieproporcjonalnieduże”(wsensieryzykawią-
żącegosięzeksperymentem,które–zgodniezprzytoczonymwy-
żejzapisemKodeksunorymberskiego–nieodpowiada„humanitar-
nejwadzeproblemu,rozwiązywanegoprzezteneksperyment”);jest
onoraczejbezwzględnieniedopuszczalne,przynajmniejjakoryzyko,
naktórejednostkajestnarażanadlakorzyścispołeczeństwa.Tak
zatemryzykopowyżejnieprzekraczalnegoprogumożeniebyćuza-
sadnianenawetprzezwielkiekorzyścispołeczne.Alemożebyćrów-
nieżitak,żenieuzasadniajągotakżewielkiekorzyściindywidu-
alne,choćwtymwypadkuróżnicamiędzyryzykiembezwzględnie
niedopuszczalnyminieproporcjonalnymzdajesięzacierać.
