Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Bądźszybszyodśmierci.Studiazantropologiikultury
siętemattrzechspojrzeń:Perseusza–wtarczęzbrązu;
Gorgony,zamieniającejspojrzeniemwkamień(wpoema-
cieślademtychspojrzeńsąmarmurowefalemorza),oraz
Narcyza–wźródlanąwodę.Narcyz,synbogarzekiKefisos
inimfy(Okeanidy)Liriope,zostałostrzeżonywniemowlęc-
twieprzezTejrezjasza,żedożyjestarości,jeśliniebędzie
siebieoglądał.WNarcyziezakochałasięnimfaEcho,po-
zbawionawłasnejmowyzazbytniągadatliwość.Niemo-
gączwrócićnasiebieuwagiukochanego,nikłapowoli,aż
pozostałtylkojej,pełenżalu,głos.ObojętnośćNarcyzana
zalotyEchosprawiła,żeboginizemsty,Nemezis,zadba-
ła,abyNarcyznapiłsięwodyzeźródłaustópHelikonu.
Ujrzawszyprzytymodbicieswejpięknejtwarzy,natych-
miastsięwsobiezakochał.Wpatrującsięwewłasneodbi-
cie,stopniowonikł,i–jakpisałOwidiuszwPrzemianach
–zmieniłsięwkwiat,nazwanyjegoimieniem14.Kwiatten
uznawanyjestzasymbolwiosny,łączonyzesnem,śmiercią
izmartwychwstaniem15.Interesującyminwariantemgrec-
kiegomitujestwersjaPauzaniasza:Narcyzbyłzakochany
wswojejsiostrze,którabyłabliźniaczodońpodobna.Gdy
umarła,pogrążonywcierpieniuirozpaczykontemplował
jejodbiciewźródle16.WjeszczeinnejwersjiśmierćNarcyza
byłazemstąErosazasamobójstwowzgardzonegoAminia-
sa17.WtradycjigreckiejkultNarcyzawiązanybyłzkultem
DemeterimisteriamiinicjacyjnymiwEleusis18.
RozwijająctematśmierciNarcyza,Limaposłużyłsię
trzemasferamiobrazów.Wsferzepierwszejmieszcząsię
obrazywody,szczególniepodpostaciamimorza,rzeki,fal,
14Owidiusz,Narcyz,dz.cyt.,s.69–73;por.Z.Kubiak,Mitologia
GrekówiRzymian,Warszawa1998,s.289–290.
15H.Biedermann,Leksykonsymboli,przeł.J.Rubinowicz,Warsza-
wa2001,s.231;R.Derche,Quatremythespoétiques,dz.cyt.,s.71.
16R.Derche,Quatremythespoétiques,dz.cyt.,s.72.
17A.M.Kempiński,Słownikł,dz.cyt.,s.301.
18J.Chevalier,A.Gheebrant,Dictionnairedessymboles,Paris
1982,s.658–659.
22
