Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ZAMIASTWSTĘPU.RZECZOBARDONIE
instrument–nitoantyczny,nitopóźniejszy(choćkażdyzutworówsuge-
rujeraczejtopierwsze).Zbitkępojęciowąłączącąwsobiejakotożsametrzy
różne,identyfikowanezesobąinstrumenty:bardon,liręilutnię(tęostatnią
rozumianąbardzospecyficznie,bonapewnoniewspółczesną,choćwepo-
ceromantyzmulutniejeszczebudowanoioczywiścienanichgrano37).Jest
tozateminstrumentnieznanyMickiewiczowiinigdyprzezeńniewidziany
(alboteż–widzianyjedyniewjakimśplastycznymprzedstawieniu,niezaś
jakorealnennarzędziemuzyczne”).Zarazemchodzirównieżosymbolszcze-
gólny,boprzywołującyjakoznaczeniekonkretnyzespółpojęć(poezjęina-
tchnienie),alejakoznak–niewyraźny,zamazany.Zatemodwołaniesiędo
bardonutooznaczenieznanegoprzeznieznane.
Whaślenbarbiton”zcytowanejjużinternetowejencyklopediipada
stwierdzenie:nthefewmeagreshredsofauthenticinformationextantcon-
cerningthissomewhatelusiveinstrument”38.Tosamomożnabyodnieść
dointeresującegonastubardonu:niewielejestinformacjinatemattego
nieuchwytnegowłaściwieobiektuoznaczanego–jakpiszeJuliuszKleiner–
nniezwykłymsłowem”39.Możnanawetodnieśćwznaczniewiększymstop-
niu,skorowspółcześniezdecydowaniełatwiejznaleźćinformacjenatemat
barbitonuniżbardonu.Astądbierzesięprostywniosek,żewłaściwienie
wiemy,naczymgrająbohaterowie-poeciwutworachMickiewicza.Naan-
tycznychbarbitonach?Naśredniowiecznych(lubpóźniejszych)lutniach?
Amożejeszczenaczymśinnym?
34
Mickiewiczniejestaniliterackimodkrywcątegoinstrumentu,aniteżnie
jestwjegoprzywoływaniuosamotniony.PodmiotlirycznyutworuAdama
Naruszewiczapt.Pacierzstaruszka(toprzekładsielankiSalomonaGessnera)
zapowiadaeufonicznie:ndrżącąrękąbrząkaćbędęnabardonie”40.Tenżein-
strumentpojawiasiętakżeworyginalnejjużOdzieVIIIpoety,wktórejczy-
37Ł.Makowski,Lutnia–historiaisymbolika;lutes,[hasłow:]AtlasofPlucked
Instruments,online:http://www.atlasofpluckedinstruments.com/lutes.htm[dostęp:
19.08.2021].
38Barbiton,[hasłow:]EncyklopediaBritannica1911,online:https://theodora.com/
encyclopedia/b/barbiton.html[dostęp:18.08.2021].
39J.Kleiner,Mickiewicz,t.1,DziejeGustawa,Lublin1995,s.566.
40Wybórróżnychgatunkówpoezjizrymopisówpolskichdlaużytkumłodzieży,
Warszawa1820,s.31.
16
