Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
WOJCIECHBAŁUS,PIOTRKRASNY
dziejcharakterystyczneinajstosowniejszedlawnętrzcerkiewnych46.
Wtakichuwarunkowaniachmógłłatwozrodzićsięoryginalnypomysł
NikołajaW.Gogolaosadzeniakozackiegowariantuflpowieścigotyc-
kiej”wbarokowejscenografii.Owegozabiegudokonałonwnoweli
Wij,każącjejbohaterowiChomiezmagaćsięzupiorzycąwewnętrzu
cerkwi,którejflwysokistarożytnyołtarzukazywałswązgrzybiałość:
jegozłoconakoronkowarzeźbabłyskałatylkotuiówdzie”47.
Najdobitniejszymargumentemnarzecztezyowyjątkowymprzywią-
zaniuprostychludzidorozwiązańartystycznychwduchubarokujest
bardzoszerokie,choćzregułymocnonaiwne,adaptowanietychmoty-
wówwsztuceludowej.JakwykazaliFranzC.Lipp48,FrantiżekKutnar49
iKsaweryPiwocki50,właśnietakieadaptacjezadecydowałyocharakterze
sztukiludowejwAustrii,CzechachiPolsce,któraażdopoczątków
wiekuXXbyłaswoistymflchłopskim”czyteżflwiejskimbarokiem”
(Bauernbarock,Volksbarock,selskybarok).Znakomitymprzykładem
owegozjawiskamogąbyćpopularnewcałejEuropieŚrodkowejobrazki
wotywne,wktórychprzezdziesiątkilatpowielanobarokowypodział
napejzażowąstrefęziemskąiflzbudowaną”zroświetlonychchmur
strefęniebiańską,wprowadzającrównocześniedotejpierwszejdźwigi,
lokomotywy,tramwajeikarabinymaszynowe51.Zowegoniezmiennego
upodobaniaprostegolududorozwiązańwduchubarokuzdawanosobie
zresztąznakomiciesprawęwXIXstuleciu,oczymświadczyczęste
powielaniewzorcówbarokowychwprzedsięwzięciachartystycznych,
któremiałykształtowaćpostawymasowegoodbiorcy.
Szczególnieznakomitymwyrazemretorycznejsiłysztukibaroku
byłyefemerycznedekoracjeprzygotowywanenawielkieuroczystości
religijne.Pamięćotychwydarzeniachtrwałabardzodługo,adzie-
więtnastowiecznipisarzeutyskiwalinieraz,żezaichczasówbrakuje
ceremoniigłoszącychzrównąegzaltacjąiwspaniałościątryumfreligii
46М.Костомаров,СтарожитностiВолинi,tłum.ł.В.Чобіт,Броди1999,
s.19.
47Cyt.za:Pokójnawieży.Opowieściwampiryczne,oprac.M.Bradke,Wrocław
1991,s.99.
48Zob.F.C.Lipp,FlorianerBauernbarock,w:WeltdesBarock,red.R.Feucht-
müller,E.Kovács,Wien1986,s.284–300(zzestawieniemznaczniewcześniejszych
practegoautoranatematprzejawówflbarokuchłopskiego”waustriackichmalo-
wanychmeblachwXIXwieku).
49F.Kutnar,Sociálněmyšlenkovátvářnostobrozenskéholidu.Trojipohlednače-
skyobrozenskylidjakopřispěvekjehoduchovnimdějinám,Praha1948,passim.
50K.Piwocki,Ohistorycznejgeneziesztukiludowej,Wrocław1953,s.25–37.
51K.Beitl,Votivbilder.ZeugnisseeineraltenVolkskunst,Salzburg1973,
passim.
