Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
WOJCIECHBAŁUS,PIOTRKRASNY
nisławaStroińskiego,ŁukaszaDolińskiego)poczynałysobieznakomicie
narynkuartystycznym37.
Upodobaniedobarokowychformpobożnościisłużącychimroz-
wiązańartystycznychniebyłojednakwyłącznieprzelotnąprzekorną
odpowiedziąnaradykalizmreformJózefaII.Naobszarzemonarchii
habsburskiejpostawatakabyłabowiemmanifestowananaszeroką
skalęprzezcałąpierwsząpołowęwiekuXIX,aczasemtakżewjego
następnychdziesięcioleciach.Interesująceświadectwojejpowszechności
itrwałościpozostawiłKarlFriedrichSchinkel,opisującswojewrażenia
zpobytuwPradzewroku1803:flniezwykłaatmosfera,panującanawet
wnajmniejszymkościele,owamieszaninamalowideł,złota,srebra
imarmuru,procesjenaulicach,mnóstwoobrazówświętych,wyekspo-
nowanychnarogachlubwoknachdomówioświetlonychwieczorem
wielobarwnymilatarniami,atakżenieustannemodlitwyprzechodniów,
wszystkotodostarczaspecyficznychdoznań,zwłaszczadlanas,którzy
takmałowiemyo[katolickich]ceremoniachkościelnych”38.
Czescykatolicypotrzebowalizpewnościątakichdoznań,ponieważ
poodwołaniuoświeceniowychreformzolbrzymimzapałemzaczęli
pielgrzymowaćdowielkichbarokowychsanktuariów,atakżeotaczać
siędewocjonaliamiopostbarokowymcharakterze39,naprzykładroz-
budowanymiszopkamibożonarodzeniowymi,którymizachwycałsię
nawetwybitnymalarzMikoláżAleż40.Atmosferąbarokowychkalwarii
iflbetlejemów”fascynowałsięteżzapewneJosefNavrátil,któryokoło
roku1851ukazałwswoimmalarstwiepejzażowymgrupyrzeźbiar-
skieMatthiasaBernhardaBraunaBożeNarodzenieiHołdTrzechKróli
wNowymLesie(NovyLes)kołoKuksujakojedenznajbardziejcha-
rakterystycznychwidokówKrólestwaCzeskiego41.
Retorycznadosadnośćsztukibarokowejdocieraławdalszymciągu
najlepiejdowyobraźniszerokichrzeszodbiorców,wynoszącichpo-
spoliteżyciowedoświadczeniadosferygłębokichprzeżyćreligijnych.
ZnakomityliterackiobraztegoprocesuzaprezentowałJindfichŠimon
Baar:flJeżelimieszkańcynaszegomiasteczka[Klenča]mielisięczuć
37M.Karpowicz,LembergerRokokoskulpturalskünstlerischesPhänomen
undihreGenese,w:StudienzureuropäischenBarock-undRokokoskulptur,red.
K.Kalinowski,Poznań1985,s.210–211.
38K.F.Schinkel,Briefe,Tagebücher,Gedanken,red.H.Mackowsky,Berlin
1922,s.30.
39Rak,Vlnas(przyp.33),s.15.
40J.Červenka,Motivvánocvčeskéliteratuře,w:Vánocevčeskékultuře,red.
V.Frolec,Praha1989,s.361–362.
41O.Macková,JosefNavrátilaBraunůvKuks,w:Barokniuměniajehovyznam
včeskékultuře,Praha1991,s.60–62.
