Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WiekXIXwobecbaroku.Dwiestronymedalu
27
wkościeletakjakwdomu,musielitamwidziećzarównoswojecodzien-
neczynności,jakiulubionestworzonkaBoże.OtoPanJezusnaambonie
niesiewięcnaswoichramionachpięknegokudłategobaranka,naksiędze
św.Witastoikogutjakżywy,zachwilęotworzydzióbizapieje.Ponad
głównymołtarzemniczymzgołębnikawyfruwagołębica,całasrebrna,
skrzydłarozkłada,główkęunosi,piórawogonierozpościerawpiękny
wachlarz,takżemałyJifikSvatożovic,potaciezapalonygołębiarz,
musisiętejgołębicywkościelenieustannieprzyglądaćizastanawiać,
czytoperukarzczypawik.Możnateżzobaczyćdiabła,podobnegodo
cuchnącegokozła,któregośw.Prokoptrzymanażelaznymłańcuchu.
Wjednymrękuściskałańcuch,awdrugimsolidnyodziomek,żebymóc
nimdiabłazdzielićiuspokoićgonieco,gdybytenchciałsięwyrwać
iuciec”42.Wtakimotoczeniuzpewnościąłatwiejbyłozbliżyćsiędo
Boskichtajemnicniżwsurowymwnętrzuklasycystycznejświątyni.
NiesposóbzatembyłodziwićsięmieszkańcomsąsiedniegoChodova,
żeflniemogliprzywyknąćdonowegokościoławTrhanovie”ichodzili
nadaldoKlenča,wspinającsięnastromągóręipotykającokorzenie
wgęstymlesie43.
Wielkieprzywiązaniedoformpóźnobarokowychzdradzaliteżdu-
chowniiwierniKościoławschodniego,którzykojarzylijezapewne
zwielkimawansemintelektualnymifinansowymswojejwspólnoty
wXVIIIwieku.WgreckokatolickichcerkwiachnaterenieGalicjiiGór-
nychWęgierwznoszonoażpolataczterdziestewiekuXIXokazałe
ikonostasyiołtarzebocznezdobioneobficiekolumnami,falującymi
gzymsamiorazornamentamiakantowymilubrocaille’ami44.Podobne
zjawiskomożnabyłozaobserwowaćnazachodnichkrańcachImperium
Rosyjskiego.flBarokowekrzywolinioweikonostasy”budowanotam
conajmniejdoroku1861,wktórympraktykatazostałaostroskry-
tykowanaprzezarchitektaIwanaI.Gornostajewa45.WedługMykoły
KostomarowaduchowniprawosławnizWołyniaiUkrainyuważali
flkatolickieformyzzeszłegowieku”(czylipóźnobarokowe)zanajbar-
42Cyt.wgČervenka(przyp.40),s.372–373.
43Zob.Červenka(przyp.40),s.373.
44Zob.m.in.M.Nagy,Amagyarországigörökdiaszpóraegyházművészetiem-
lékeiI.Ikonok,ikonosztázok,Debrecen1998,s.161–211;P.Krasny,Architektura
cerkiewnanaziemiachruskichRzeczypospolitej1596–1914,Kraków2003(=Ars
VetusetNova,red.W.Bałus,t.11),s.239–243,il.131,132.
45Н.Π.Катсон,„СимфонияСвященстваицарства”.Необизантийская
алтарнаяпреградавдуховнойкультуреРоссийскойИмперии,w:Иконостас.
Происхождение–развитие–симболикa,red.А.М.Πидов,Москва2000,
s.691.
