Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
KRZYSZTOFJ.CZYŻEWSKI
pośrednimdowodemnadokonanierozbiórkiwroku1619:flPromiserunt
setractaturosReverendiDominiCapitulumcumIllustrissimoetReve-
rendissimoDominoEpiscopoCracoviensiexpartestalliquod
pertransuersumadtumbamSanctiStanislaisub
chorositumerat;nuncverounacumeodemchoro
dirutumest[podkr.KJC];neccommoditasproipsoIllustrissimo
etReverendisDominisPraelatisvesperascantantibushaberipotest,
cupienturutaliudstallumamplumibidemcollocetur”136.
Trzebapodkreślić,żeusuwanielektoriówześredniowiecznych
kościołówbyłozasadniczymelementemichmodernizacjipoSoborze
Trydenckim.Wiązałosiętozwyraźnądyrektywą,bywemszyświętej
sprawowanejprzyołtarzugłównymmogliuczestniczyćwszyscyzgro-
madzeniwkościele,anietylkoklermającyprawowstępudozamkniętej
przestrzenichóru.WPolsceprocestenzostałprzeprowadzonytakkonse-
kwentnie,żeanijednolektoriumniezachowałosiędonaszychczasów137.
Świetnympolemdoobserwacjisąkrajeniemieckie,gdziewidzimy
zjawiskolikwidacjilektoriówwkościołachrzymskokatolickich,ajed-
nocześniezachowywanieichwtychświątyniach,któreprzeszływręce
protestanckie138.Zjednejstrony,mamywięcnp.katedręwAugsburgu
(wyburzone)139,azdrugiej–wHalberstadt(zachowane)140.WeWło-
szechwwiększościkościołówprzegrodyznoszono(dowyjątkównależy
katedrawModenie,ok.1160–1180),alezkoleiwHiszpaniizreguły
zachowywano(np.wkatedrachwBarcelonie,Saragossie,Lugo).We
136AKK,AAXI,k.445v(13IX1619).
137OlektoriachwPolscepisanojedynienamarginesieszerszychopracowań,
m.in.J.S.Jamroz,KościółpofranciszkańskiwZawichoście,flBiuletynHistorii
SztukiiKultury”10,1948,s.213–214,218–220,il.98–101;tenże,Średniowieczna
architekturadominikańskawKrakowie,flRocznikKrakowski”41,1970,s.16–22,
il.20,23–24;O.Czerner,Problemyzwiązanezanastyloząlektoriumwkościele
MariackimweWrocławiu,flZeszytyNaukowePolitechnikiWrocławskiej”174,
Architektura10,1968;J.Szczepański,PrezbiteriumfranciszkanówwGdańskuijego
lektoria,flKwartalnikArchitekturyiUrbanistyki”38,1993,s.111,114–117,il.2–3,
7;E.Małachowicz,Katedrawrocławska.Dziejeiarchitektura,Wrocław2000,
s.70,il.30,32,37,tabl.V;M.Szyma,KościółiklasztorDominikanówwKrakowie.
ArchitekturazespołuklasztornegodolatdwudziestychXIVwieku,Kraków2004
(=ArsVetusetNova,red.W.Bałus,t.15),s.91–92,il.38;S.Pasiciel,Zespół
klasztornyfranciszkanówiklarysekwGnieźnie,Gniezno2005,s.72–74,93–95,
il.79–81;K.Sulkowska-Tuszyńska,KlasztorNorbertanekwStrzelnie(XII–XVI
wiek).Sacrumiprofanum,Toruń2006,s.53–54,il.70.
138M.Schmelzer,DermittelalterlicheLettnerimdeutschsprachigenRaum.
TypologieundFunktion,Petersberg2004.WAngliilektoriaprzetrwałynawet
wmałychkościołachwiejskich,anowebudowanoażpowiekXX.
139Schmelzer(przyp.138),s.167.
140Tamże,s.177.
