Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BOGDANWALCZAK
Językoznawcaobaśni
Jakwskazujekursywawtytule,wpracybędziemowaobaśniwużyciu
metajęzykowym.Funkcjametajęzykowajestjednązfunkcjijęzyka,wyróżnio-
nychprzezRomanaJakobsonawjegoujęciuaktukomunikacjijęzykowej.Ze
względunainterdyscyplinarnycharaktertomu,rzutującyteżnazakresjego
potencjalnychczytelników,wartotuprzypomniećistotęujęciaJakobsona.
Przedstawionyprzezniegomodelaktukomunikacjijęzykowejuwzględ-
niasześćjegoskładników(elementów):nadawcę–odbiorcę–komunikat
(przekaz,message)–kontekst(podtymzaskakującymwtymkontekścieter-
minemkryjesiępoprostutreśćkomunikatu)–kontakt–kod,którymodpo-
wiadasześćznimizwiązanychfunkcjijęzyka,amianowicieodpowiednio:
ekspresywna–impresywna(apelatywna,konatywna)–poetycka(autote-
licznawterminologiiHenrykaMarkiewicza)–komunikatywna(prezenta-
tywna,symboliczna)–fatyczna–metajęzykowa.Funkcjametajęzykowa
wiążesięwięcznastawieniemnakod.Jakwiadomo,wróżnychaktachko-
munikacjijęzykowejnaczołosięwysuwajedenzichskładników,awślad
zatymdominujezwiązanaznim(przyporządkowanamu)funkcja1.Naj-
bardziejtypowetekstyofunkcjimetajęzykowejtodziełajęzykoznawcze
(prymarniegramatykiisłowniki).Funkcjametajęzykowa(choćwówczas
zwyklejakodrugorzędnaczyuboczna)pojawiasięteżwróżnychinnych
tekstach.WyrazistegoprzykładudostarczatupodręcznikowezdanieflKotto
rzeczownikrodzajumęskiego”(funkcjametajęzykowa)wobeczdaniaflKot
chadzawłasnymiścieżkami”(funkcjakomunikatywna):wpierwszymmo-
wajestowyraziekot,wdrugim–ozwierzęciu,zwanymkotem.
Przedmiotemniniejszejpracyniebędziewięcbaśń‘opowieśćfantastycz-
na’,leczwyrazbaśń,adokładniej–jegopochodzenie,czylietymologia.Jed-
___
___
___
___
___
_
1Zob.RomanJakobson,Poetykawświetlejęzykoznawstwa,w:RomanJakobson,Wybórpism,
t.2:Wposzukiwaniuistotyjęzyka,podred.MariiRenatyMayenowej,Warszawa1986,s.57-83.
