Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
ADRIANACIESIELSKA
Mieletinskiniemiałwątpliwości,żewspołeczeństwacharchaicznych
trudnoodróżnićmitibajkę,cowięcejprzezjednoplemiętensamtekstmoże
byćtraktowanyjakomit,zaśprzezdrugieplemięjakobajka.Ozwiązkach
międzymitemabajkąpisał:
Podstawowymiszczeblamiprzekształcaniasięmituwbajkęsąderytualizacjaidesa-
kralizacja,osłabienieniezachwianejwiarywprawdziwośćzdarzeńmitycznych,
rozwójświadomejfikcji,utrataetnograficznejkonkretności,zastąpieniemitycznych
bohaterówzwykłymiludźmi,czasumitycznego–czasembajecznym,nieokreślo-
nym,osłabienielubutrataetiologizmu,przeniesieniuuwagizlosówzbiorowychna
indywidualneizkosmicznychnaspołeczne,zczymłączyłosiępojawieniesięwielu
nowychfabułorazpewnychstrukturalnychograniczeń10.
4.Oralnośćapiśmiennośćwrecepcjibaśniijejwpływ
nadefinicjęmagicznościbaśni
Wczęścipierwszejtegoartykułuzwróciłamuwagęnamożliwośćroz-
różnieniadwóchtypówbaśni,akryteriumrozróżnieniastanowidosłowność
lubbrakdosłownościzachowanegodonaszychczasówpisemnegoprzeka-
zubaśni.Wtymmiejscu,posługującsięprzytoczonymiwyżejdefinicjami
dwóchtypówbaśni,dotykamybezpośredniobardzozłożonegoproblemu
oralnościipiśmiennościkultur,wjakichbaśniefunkcjonowałyifunkcjonują.
Teksty,którewswymtytulenosząsłowobaśń,zostałyspisanenajczę-
ściejprzezkonkretnąosobę.Takjestnaprzykładwprzypadkubaśnibraci
Grimm.BraciaGrimmnajprawdopodobniejsątwórcamitradycjirozumienia
baśnijakokrótkiej(małej)formynarracyjnej.WedługAndréJolles’abaśń
flmanazwęokreślonejformyliterackiejwłaściwiedopieroodkądbracia
GrimmnazwaliswójzbiórBaśniamidziecinnymiidomowymi”11.Dokonali
tegow1812roku.Co,ponowniezdaniemJollesa,zapoczątkowałookres
definiowaniabaśniflpopadającywniebezpieczeństwodawaniadefinicji
ocharakterzebłędnegokoła,żebaśńjesttoopowiadaniealbohistoria
wrodzajutych,jakiebraciaGrimmzestawiliwswychBaśniachdziecinnych
idomowych”12.Wrozważaniachantropologicznych,doktórychnawiązuję,ta
definicjajestnadalaktualna,baśńtonicinnegojakbajkamagicznaczyteż
bajkaludowa.Stosowanewymienionepojęciasązesobątożsame.
___
___
___
___
___
_
10Tamże,s.326.
11AndréJolles,Baśń,przeł.RyszardHandke,flPrzeglądHumanistyczny”1965,nr5,s.70-71.
12Tamże,s.66.
