Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
Historia,legendainarodziny
Berlina
Niechucieka!Zsadźnaziemię
Kawalera;tomuwłaśnie
Wróciżycie,cownimdrzemie:
Onzażyciebierzebaśnie.
Faust
,cz.II,aktII
StendhalpowiedziałkiedyśoBerlinie:„Comogło
opętaćludzi,bystworzylimiastopośródtychwszystkich
piasków?”.Niebyłjedynymprzybyszem,którydziwił
sięlokalizacjimiasta,jegoparweniuszowskiemu
charakterowiipozornemubrakowizakorzenienia.
AugustEndelloznajmił,żejestto„ponurepustkowie”
34;nawetniemieckihistorykopoglądach
nacjonalistycznychHeinrichvonTreitschkepodkreślał,
żeNiemcybylijedynymnarodem,któryosiągnął
wielkość,aniezbudowałwspaniałejstolicy.Wswym
słynnymdziele
Berlin.EinStadtschicksal
KarlScheffler
przeciwstawiłBerlininnymstolicomeuropejskim,
wspaniałymmiejscom,które„stanowiącentraswoich
krajów,sąbogatymi,pięknymimiastami,organizmami
harmonijnierozwijającymisięnaprzestrzenidziejów”.
NatomiastBerlinrozwijałsię„wsposóbsztuczny,
borykającsięzwszelkimimożliwymitrudnościami,
imusiałsięprzystosowywaćdoniesprzyjających
okoliczności”.Byłotomiasto„kolonialne”,zaludniane
przezwysiedleńcówiprzypadkowychosadników.
Akiedysięspojrzynagigantyczneplacebudowyinowe
osiedlatworząceostatniewcielenieBerlina,słowa
Schefflerazdająsiędziśjeszczebardziejaktualneniż
niemalprzedstulaty,gdynapisał:„Berlintomiasto,
którenigdypoprostuniejest,leczzawszesięstaje”35.
Geografianietworzyhistorii,alemananiąspory
