Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Bezpieczeństwojakopotrzeba,wartośćiprawoczłowiekaigrupspołecznych
jestbrakiemlubnadmiarem,leczstanemorganizmuprzezniewywołanym.
Zaspokojeniepotrzebyjestniezbędnedlaprawidłowegofunkcjonowania
jednostkiiwyrażasięwróżnorodnychdziałaniachpodejmowanychwra-
machrealizacjizamierzeń,zadańiplanów.Formaspełnieniapotrzebzależy
odczynnikówindywidualnych(np.osobistedoświadczenia,typosobowości,
preferowanysystemwartości)orazśrodowiskowych(dostępnośćśrodków,
normyspołeczne,wzorcekulturoweetc.).Źródłempotrzebsądoświadczenia
jednostki,wszczególnościjejkontaktyzotoczeniemspołecznymorazbiolo-
gicznastrukturaorganizmu6.
Wpsychologiipodjętolicznepróbyustalenialistypotrzebczłowieka.Po-
szczególnepropozycjezawierająsięwliczbachod3doponad207.Zpunktu
widzeniaanalizybezpieczeństwadośćpowszechnieprzytaczanajestteoriahie-
rarchiipotrzebsformułowanaprzezamerykańskiegopsychologaAbrahama
Maslowa,atakżeteoriatrzechkategoriipotrzebautorstwaClaytonaAlderfera.
A.Maslowprzedstawiłmodelpotrzebczłowiekajakosekwencjępotrzeb
zaspokajanychwkolejnościodnajbardziejpodstawowychdopotrzebwyż-
szegorzędu,któreaktywizująsiędopieropozaspokojeniupotrzebniższych.
Potrzebaumiejscowionaniżejwhierarchiimawiększąsiłęoddziaływania,
czylimotywowaniadopodejmowaniaokreślonegodziałania.Gdyczłowiek
osiągnieokreślonypoziomwhierarchiipotrzeb,niższypoziomprzestajebyć
priorytetem.
HierarchiapotrzebMaslowaprzedstawianajestwformiepiramidy,zpię-
ciomapoziomamiodzwierciedlającymigrupypotrzeb,odpodstawowychdo
potrzebwyższegorzędu,amianowicie:
–fizjologicznych;
–bezpieczeństwa;
–przynależnościimiłości;
–szacunku;
–samourzeczywistnienia(samorealizacji)8.
Potrzebyfizjologiczneobejmujątakieczynnościjak:oddychanie(potrzeba
tlenu),jedzenie,woda,sen,potrzebyseksualne(potrzebaprokreacjiodzwier-
ciedlającadążeniedoprzetrwaniagatunku),schronienie,odzieżetc.Gdynie
sązaspokojone,dominująnadwszystkimiinnymipotrzebami,wypierając
jenadalszyplanidecydująoprzebieguzachowaniaczłowieka.Większość
znichmaznaczenieegzystencjalne(oddychanie,woda,jedzenie),gdyżich
zaspokojeniejestkoniecznymwarunkiemfizycznegoprzetrwania9.
6
7
8
9
MultimedialnaEncyklopediaPowszechnaPWN,Warszawa2009,hasło:potrzeba.
E.Nowak,Zarządzaniekryzysowewsytuacjachzagrożeńniemilitarnych,Warszawa2007,
s.10.
J.Massie,EssentialsofManagement,UpperSaddleRiver1987,s.108.
J.Reykowski,Problemyosobowościimotywacjiwpsychologiiamerykańskiej,Warszawa1964,
s.135-164.
13
