Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej

Marek Wasielewski, Wiktor Dawydow

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-204-3433-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo WNT

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

366

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Wasielewski, Marek; Dawydow, Wiktor. Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej. Red. . Warszawa: Wydawnictwo WNT, 2008, 366 s. ISBN 978-83-204-3433-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Wasielewski, M.

A1 Dawydow, W.

T1 Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej

PB Wydawnictwo WNT

PP Warszawa

YR 2008

SN 978-83-204-3433-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 2243, author = "Wasielewski, Marek and Dawydow, Wiktor", editor = "", title = "Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej", publisher = "Wydawnictwo WNT", year = "2008", address = "Warszawa", isbn = "978-83-204-3433-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Wasielewski, Marek

AU - Dawydow, Wiktor

ED -

TI - Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej

PB - Wydawnictwo WNT

CY - Warszawa

PY - 2008

SN - 978-83-204-3433-0

ER -

Netografia (standard APA):

Wasielewski, Marek; Dawydow, Wiktor. Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo WNT, 2008 [dostęp: 30 06 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/bezpieczenstwo-w-pracowni-chemicznej-marek-wasielewski-wiktor-2243.

chemia ogólna

Książka powstała z myślą o bezpiecznym prowadzeniu eksperymentów chemicznych w szkołach różnego stopnia.

W pierwszych sześciu rozdziałach opisano reguły bezpiecznej pracy w laboratorium szkolnym, niebezpieczne reakcje chemiczne, wybuchy i ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-204-3433-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo WNT

Rok wydania:

2008

Liczba stron:

366

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa8
Nie dla szkoły, lecz dla życia się uczymy12
1. Wiedza, praktyka i przepisy prawne18
1.1. Potrzeba zdrowego rozsądku i dobrego przykładu19
1.2. Nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności20
1.3. Jak sobie pościelesz... czyli o przygotowaniu pracowni do zajęć21
1.4. Dobre planowanie to połowa sukcesu24
1.5. Ile jest warte życie, czyli o materiałach niebezpiecznych26
1.6. O potrzebie klasyfikacji i oznaczania materiałów niebezpiecznych27
1.7. Co dziś mamy w karcie (charakterystyki)29
1.8. Nie ma substancji bezpiecznych, czyli krótko o truciznach31
1.9. Trochę informacji o dawkach substancji33
1.10. Wielkości dawek, wskaźniki szkodliwości, stężenia dopuszczalne35
1.11. Nie tylko dawka37
1.12. Niech będzie zachowany umiar (zwłaszcza przy zakupach odczynników)39
1.13. Na co szczególnie uważać przy zamawianiu odczynników41
1.14. Kancerogeny, teratogeny, mutageny43
1.15. Nie ciągnij tygrysa za ogon, czyli o materiałach radioaktywnych46
1.16. Transport i przenoszenie substancji oraz preparatów chemicznych47
1.17. Jaki pan - taki kram, czyli o przechowywaniu odczynników48
1.18. Ach, te niezgodne odczynniki!51
1.19. Etykieta konieczna nie tylko na dworze królewskim53
1.20. EHI Kłopotliwi nieznajomi54
1.21. Nasze drogie odpady chemiczne55
1.22. Odpady niebezpieczne57
1.23. Przechowywanie niebezpiecznych odpadów ciekłych i stałych60
1.24. Zapoznaj się, zrozum, zastosuj, czyli o instruktażu BHP65
2. Reguły bezpiecznej pracy chemika w historii i historyjkach70
2.1. Gdy nie znano reguł bezpiecznej pracy w laboratorium71
2.2. W pracowni chemicznej nie pozwalaj sobie na nieuwagę71
2.3. W trakcie eksperymentów zachowuj jak największą ostrożność73
2.4. Nigdy nie pracuj sam w laboratorium74
2.5. Pracownia chemiczna to nie miejsce na niemądre żarty75
2.6. Wykonuj tylko wskazane doświadczenia, zgodnie z instrukcjami76
2.7. W pracowni chemicznej noś okulary ochronne78
2.8. Przy pracy w laboratorium używaj środków ochrony osobistej81
2.9. Używaj czystych naczyń i sprawnego sprzętu83
2.10. Nie używaj przeterminowanych odczynników84
2.11. Nie wykonuj zbyt wielu czynności lub doświadczeń naraz85
2.12. Sprawdzaj sprzęt przed reakcją chemiczną i nie zostawiaj go bez opieki86
2.13. Nie spożywaj pokarmów w laboratorium87
2.14. Nie próbuj rozpoznawać odczynników na podstawie smaku88
2.15. Zapach substancji badaj ostrożnie, nie rób głębokiego89
2.16. Nie nachylaj się nad naczyniem, w którym zachodzi reakcja chemiczna90
2.17. Prace z substancjami toksycznymi, łatwopalnymi lub o niemiłym zapachu prowadź pod wyciągiem92
2.18. Nie zamykaj hermetycznie naczynia z reagującą substancją93
2.19. Wlewaj zawsze kwas do wody - nigdy na odwrót94
2.20. Zachowaj szczególną ostrożność przy pracach z rtęcią96
2.21. Bądź uważny przy pracach z metalami ciężkimi100
2.22. Uprzątnij rozlany lub rozsypany odczynnik102
2.23. Jak najmniej odpadów chemicznych w pracowni103
2.24. W razie wypadku zachowaj spokój105
3. Zrób to sam, czyli o bezpiecznym wykonywaniu niektórych czynności laboratoryjnych108
3.1. Odczytywanie etykiet109
3.2. Przelewanie cieczy110
3.3. Dozowanie odczynników chemicznych111
3.4. Niebezpieczeństwa pipetowania ustami112
3.5. Mycie i suszenie szklanych naczyń laboratoryjnych114
3.6. Ogrzewanie cieczy łatwopalnych115
3.7. Używanie palnika - niezbędna ostrożność116
3.8. Sprawdzanie czystości gazów palnych przed ich zapaleniem117
3.9. Aparat Kippa - użyteczny, ale nie zawsze bezpieczny119
3.10.Pochłanianie niebezpiecznych gazów121
3.11.Doświadczenia pod zmniejszonym lub zwiększonym ciśnieniem122
3.12. Bezpieczne obchodzenie się z butlami gazowymi123
4. Niebezpieczne reakcje chemiczne, wybuchy i niewybuchy126
4.1. Pasja mija, skutki zostają127
4.1.1. Dawniejsze chemiczne hobby a dzisiejsza chemofobia127
4.1.2. Pasje, odpowiedzialność i kariery życiowe128
4.1.3. Żaden zbiór reguł nie gwarantuje pełnego bezpieczeństwa129
4.1.4. Ekrany ochronne konieczne podczas pokazów pirotechnicznych130
4.1.5. Sens demonstrowanych doświadczeń131
4.1.6. Znajomość właściwości stosowanych substancji132
4.1.7. Niebezpieczeństwo zanieczyszczonych odczynników132
4.1.8. Przepisy z Internetu132
4.1.9. Środki ochrony indywidualnej134
4.1.10. Dostęp do odczynników135
4.1.11. Plan na wypadek nieoczekiwanych sytuacji136
4.1.12. Zachowanie substancji względem wody137
4.1.13. Każda substancja jest inna138
4.1.14. Elektryczność statyczna138
4.1.15. Sprzęty z nieiskrzących materiałów139
4.1.16. Wystarczy mała ilość materiału wybuchowego139
4.1.17. Próba z małą ilością materiału wybuchowego140
4.1.18. Mieszanie składników141
4.1.19. Pyły materiałów wybuchowych141
4.1.20. Reguły bezpieczeństwa142
4.2. Niektóre substancje wybuchowe i towarzyszące im ryzyko143
4.2.1. Związki chemiczne zawierające azot143
4.2.2. Chlorany147
4.2.3. Nadtlenki151
4.2.4. Inne substancje wybuchowe157
4.3. Eksplozje gazów161
4.3.1. Czy tlen jest wybuchowy?161
4.3.2. Wybuchy gazu ziemnego162
4.3.3. Butle z gazami165
4.4. Kilka "wystrzałowych" eksperymentów166
4.4.1. Proszek piorunujący166
4.4.2. Fotochemiczna synteza chlorowodoru167
4.4.3. Wybuch gazu piorunującego w bańkach mydlanych170
4.4.4. Reakcja soli Bertholleta z cukrem171
5. Błędy, pomyłki i pierwsza pomoc174
5.1. Zagrożeń można uniknąć175
5.2. Panika niewskazana177
5.3. Wybuchy, stłuczone szkło i zranienia178
5.4. Cnota roztropności a pożary182
5.5. Palne gazy, rozpuszczalniki i oparzenia termiczne187
5.6. Pamiętaj chemiku młody...czyli o oparzeniach kwasami190
5.7. Amoniakowa fontanna a oparzenia zasadami192
5.8. Litowce- gdy woda staje się niebezpieczna193
5.9. Chlor i brom - podstępne fluorowce198
5.10. Reakcje samoprzyspieszające a zatrucia gazami201
5.11. Nie bądź "szczurem laboratoryjnym" - zatrucia drogą pokarmową205
5.12. "Elektryka prąd nie tyka", chemik musi uważać: porażenia elektryczne209
5.13. Odmrożenia równie niebezpieczne jak oparzenia211
6. O regułach bezpieczeństwa z uśmiechem218
6.1. Niebezpieczeństwa reguł bezpieczeństwa219
6.2. Przykazanie siódme - nie kradnij!219
6.3. Gdy sąsiadów nie ma w domu220
6.4. Małpa w laboratorium221
6.5. Spragniony student222
6.6. Sprytny chemik222
6.7. Ryzyko zawodowe223
6.8. Uśmiech z Internetu224
7. Zajmujące zadania o regułach bezpiecznej chemika228
7.1. Interesujące zadania - trwalsza wiedza229
7.2. O rozbitej kolbie229
7.3. O podstępnym szklanym dzwonie230
7.4. O uniwersalnym adsorbencie230
7.5. O toksycznym tlenku azotu231
7.6. O wybuchającym gazometrze231
7.7. O zagadkowych dziurach232
7.8. O pękniętej probówce232
7.9. O wywabiaczu plam233
7.10. O niebezpiecznym wodorosiarczku sodu234
7.11. O zdarzeniu w laboratorium studenckim235
7.12.O kofeinie w coca-coli236
7.13. O nocnym wybuchu237
7.14.O nieszczęściu w łazience237
7.15.O wypadku przy transporcie chemikaliów238
7.16.O podstępnym roztworze238
7.17.O utraconym estrze239
7.18.O trującym chlorze239
7.19.O toksycznych odpadach w Morzu Czarnym240
7.20.O indykatorze odpadów komunalnych240
7.21.O niebezpieczeństwach mieszania różnych substancji240
7.22.O przypadkowym zmieszaniu substancji raz jeszcze241
7.23.O zapachu zgniłych jaj241
7.24.O barwieniu płomienia242
7.25.O płonącym banknocie242
7.26.O tym co pewniejsze: nos czy wartość NDSCh243
8. Gry dydaktyczne dotyczące bezpieczeństwa pracy laboratoryjnej244
8.1. Gra o bezpieczeństwo245
8.2. Gra dydaktyczna "Śledztwo inspektora BHP"245
8.3. Gra czynnościowa "Unikaj oparzeń chemicznych"247
8.4. Gra dydaktyczna "Zostań ekspertem od substancji i preparatów niebezpiecznych"248
8.5. Gra dydaktyczna "Odczynnik tygodnia"248
8.6. Gra planszowa "Rozmieść prawidłowo odczynniki"250
9. Bezpieczeństwo na sto dwa - pytania i zadania testowe252
10. Odpowiedzi do zadań o zasadach bezpiecznej pracy chemika268
11. Odpowiedzi do pytań i zadań testowych z zasad bezpieczeństwa w szkolnym gabinecie chemicznym284
Bibliografia288
Dodatki302
I. Niektóre znaki ewakuacyjne303
II. Znaki bezpieczeństwa: ochrona i higiena pracy304
III. Tablice urządzeń elektrycznych305
IV. Znaki ochrony przeciwpożarowej306
V. Wyposażenie apteczki w szkolnej pracowni chemicznej307
VI. Klasyfikacja substancji i preparatów niebezpiecznych, ich oznakowanie oraz charakterystyka309
VII. Zwroty R wskazujące rodzaj zagrożenia i ich numery314
VIII. Zwroty S określające warunki bezpiecznego stosowania substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego320
IX. Wzór karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub preparatu niebezpiecznego322
X. Wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń wybranych związków chemicznych323
XI. Wykaz odczynników najczęściej używanych w szkołach wraz z symbolami zagrożenia, zwrotami zagrożenia R i z bezpieczeństwa S327
XII. Niektóre odczynniki rakotwórcze (kancerogenne) (lista A) odczynniki podejrzewane o takie działanie (lista B) oraz wybrane substancje mutagenne332
XIII. Niektóre substancje niekompatybilne (niezgodne)333
XIV. Sposób magazynowania materiałów z podziałem na grupy zagrożenia336
XV. Zasady neutralizacji i utylizacji i niektórych odpadów spotykanych w szkolnych pracowniach chemicznych337
XVI. Odporność chemiczna niektórych rodzajów rękawic339
XVII. Niektóre niebezpieczne reakcje chemiczne340
XVIII. Główne klasy związków tworzących nadtlenki344
XIX. Karty do gry dydaktycznej "Rozmieść prawidłowo odczynniki"346
XX. Odpowiedzi do gry dydaktycznej "Rozmieść prawidłowo odczynniki"347
Skorowidz rzeczowy350
Indeks nazwisk364

1.WIEDZA,PRAKTYKAIPRZEPISYPRAWNE

Wwiększychobiektach,gdziejestkilkapracownichemicznych,wystarczyje-

denzestawkart.Wszkołachmożnateżkorzystaćzkartuproszczonych[124,

147]opracowanychdlaodczynnikówużywanychweksperymentachpropo-

nowanychprzezautorówaktualnychpodręcznikówdonaukichemiidlagim-

nazjówiliceów.

1.8.

Niemasubstancjibezpiecznych,

czylikrótkootruciznach

1.8.Niemasubstancjibezpiecznych,czylikrótkootruciznach

Niemasubstancjibezpiecznych,istniejąjedynie

sposobybezpiecznegoichstosowania.

E.Mark

Substancjeużywanewlaboratoriachchemicznychmogąoddziaływać

toksycznienaorganizmczłowieka.Otruciznachwiedzianojużwstarożytno-

ści.StosowanojeodEgiptuiGrecji,poprzezAsyrię,Persję,Indie,ażpo

ChinyiJaponię.

Jużwroku1200p.n.e.wwojnietrojańskiejużywanozatrutychstrzał.

Zroku800p.n.e.pochodziinformacjaoużyciuprzezOdyseuszazatrutych

strzał,cowpółwiekupotymwydarzeniuopisałHomer.Około590rokup.n.e.

KrisawGrecjizostałapokonanadziękizatruciuwodypitnej.Wsześćdzie-

siątlatpóźniejarmiaTomyris,królowejMassagetów,zostałazwyciężona

przezkrólaPersówCyrusa,którykazałużyćzatrutegowina.Wkodeksiemi-

litarnymstarożytnychIndii,jakimsą„PrawaManu”,zabraniasięprowadze-

niawojnybiologicznejichemicznej.Jednakinnytraktatwojenny,„Artasza-

stra”,podajeinstrukcjestosowaniatajnychbroniikompilujerecepturyna

różnorodnebronietoksyczneorazzachęcakróladostosowaniatrucizny[32].

TakżeimySłowianieczyEuropejczycy,niepozostawaliśmywtyle.

WielenatoprzykładówznajdziemywpowieściachJ.I.Kraszewskiego.War-

toteżprzypomniećzwycięstwoksiężnejkijowskiejOlgi,któreodniosła

dziękipodaniuwrogomtrującegomiodu.Zczasównambliższychprzypo-

mnijmyLukrecjęBorgię1)iopisydziałaniatruciznzpowieściAleksandra

Dumasa.Badałjetakżeżyjącywlatach1787-1853lekarzhiszpański,Ma-

thieuJosephBonaventureOrfila.Opracowałonwielemetodanalitycznych,

1)LukrecjaBorgia(1480–1519)–córkahiszpańskiegokardynałaRodrigoBorgia(póź-

niejszegopapieżaAleksandraVI)iVanozzyCattanei.SłynnazurodyksiężnaFerraryprowa-

dziłabarwneżycie.Bohaterkalicznychplotek,wgktórychbyławielkątrucicielką.Poświęcono

jejwieleutworówliterackich,anawetoper;najsłynniejsząznichjest„LukrecjaBorgia”Gaeta-

noDonizettiegonapodstawiesztukiWiktoraHugo.

Brak wyników

Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra