Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1Bezrobocieizachowaniazdrowotnejakopodstawowekategorie…
37
jednostceopcjiokreślanychprzezjejżycioweszanseSątozachowaniazarówno
korzystne,jakiniekorzystnedlazdrowiaSzansetesądeterminowaneprzezsta-
tussocjoekonomicznyjednostki,jejwiek,płeć,rasę,narodowośćiinneczynniki,
którewpływająnajejzdrowotnewybory
Niektórzybadaczezwracająjednakuwagę,żebezpośrednieutożsamianie
zachowańzwiązanychzezdrowiemzestylemżyciajestzabiegiemniecouogól-
niającymPowinnosięraczejanalizowaćjepodkątemwyznawanychprzezjed-
nostkęwartości,któredeterminująpraktykowaniepewnychzachowańmających
związekzezdrowiem:„Wydajesię,żenależyraczejmówićostrategiachzdro-
wotnychniżoprozdrowotnymstylużyciaStrategiemogąbyćróżne,ponieważ
powiązanesązróżnymiwartościami,stądwrażenieichniespójnościlubnawet
sprzeczności,jeślipróbujejesięokreślaćjakocałościowysystemzwanystylem
życiaMająonenaceluraczejosiągnięciewysokiejjakościżycianiżsamegozdro-
wia,osiągnięcietego,cowspołecznymrozumieniuokreślićmożnajako«dobre
życie»”(Taranowicz2010,s51)
Powiązaniamiędzyposzczególnymielementamimającymiwpływnazdro-
wiezostałyprzedstawionewraporcieMLalonde’aw1974rokuÓwczesnymini-
sterzdrowiaKanadywswojejpracyzdefiniowałobszaryzdrowianazywaneczę-
sto„polamiLalonde’a”Dotychczasowebiomedycznepodejścieuwzględniające
prymatmedycynywewpływienazdrowieczłowiekazostałozdeklasowanena
rzecztakichpojęć,jak:stylżycia,uwarunkowaniaśrodowiskoweorazgenetyka
Problemyzdrowotnemożnazatemprzypisaćdokombinacjitychczterechobsza-
rów,aświadomepodjęcieodpowiedzialnościzaichwpływnazdrowienależy
zarównodopacjenta,lekarza,środowiskanaukowegoiadministracji(Lalonde
1981,s33)MLalonde(1974)wswoimraporcieniewskazywałprocentowego
udziałuposzczególnychczynnikównastanzdrowiaJedyniewprzypadkuanali-
zyumieralnościwwypadkachdrogowychdoszedłdowniosku,iżstylżycia,śro-
dowiskoiorganizacjasłużbyzdrowiaprzyczyniająsiędośmiertelnychwypadków
mniejwięcejwproporcjach75%,20%i5%(s33)NastępnieBBadura(1995),
wywodzącswojąkoncepcjęprawdopodobniezkoncepcjiLalonde’a,oszacował,iż
umieralnośćzpowoduchoróbukładukrążeniajestw25%uwarunkowanabiolo-
gicznie,w9%środowiskowo,w54%zależyodstylużycia,aw12%odorganizacji
służbyzdrowiaNarodowyProgramZdrowia2007–2015przedstawiazbliżone
podejścieZdaniemjegoautorów,„[z]drowieczłowiekazależyodwieluwzajem-
niepowiązanychczynników,wśródktórychwyróżniasięczterygłównegrupy:
stylżycia(około50%«udziału»),środowiskofizyczne(naturalneorazstworzone
przezczłowieka)ispołeczneżycia,pracy,nauki(około20%),czynnikigenetycz-
ne(około20%),działaniasłużbyzdrowia(około10%)Doważnychprzesłanek
