Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tylkokształtowanyprzezposzczególnezdarzeniazewnętrzne,np.zawarcie
małżeństwa,urodzeniedzieci,kolejneawansewpracyzawodowej;są,jego
zdaniem,dowodynawystępowanieuniwersalnych,powiązanychzwiekiem
seriietapówzorganizowanychwszerszeeryżyciowe.Oilesposobyrealizacji
zadańżyciowychnaetapiedzieciństwaiadolescencjistosunkowołatwoza-
nalizować,bowiemznacznaichczęśćpodlegauniwersalizacjizewzględuna
podobieństwodoświadczeńprzedstawicielitychgrupwiekowych,otyle
przedsięwzięcietowodniesieniudodorosłychjestznacznieutrudnione.
Wiążesiętozwielościąmożliwychdrógisposobówrealizowaniazadań
iprzeżywaniadorosłości.Dlategoteżperiodyzacjategoetapujestszczególnie
trudna.Levinsonproponujegeneralniepodziałżycianaczteryery:dzieciń-
stwo,wczesnądorosłość,wiekśredniipóźnądorosłość(starość).Wstruktu-
rzepełnegocyklużyciowegoistniejądodatkowopodokresyprzejściowe,
wktórychżycietoczysięniejako„pomiędzy”wyszczególnionymiwcześniej
erami,ajegocharakterystykaodpowiadawczęścispecyficefunkcjonowania
wewcześniejszej,wczęści–późniejszejerze.Bardzodługiiwewnętrznie
zróżnicowanyjestetapdorosłościobejmującyokresodokoło20rokużycia
dośmierci.Poetapiedzieciństwaidorastaniadokonujesię,zdaniemLevin-
sona,wkraczaniewprzejściowąfazęwczesnejdorosłości,któratodorosłość
obejmujedebiutwświeciedorosłych,wkraczaniewlatatrzydziesteistabili-
zację.Etapwczesnejdorosłościtrwadookoło40rokużycia.Następnie,po-
przezkilkuletniąfazęprzejściową,człowiekwkraczawwiekśredni,obejmu-
jącyzkoleipoczątkitejfazy,wkraczaniewlatapięćdziesiąteorazkulminację
wiekuśredniego,kończącąsięwwieku60-65latetapempóźnejdorosłości.
McCraeiCosta(2005),konstruującteorięosobowościczłowiekadorosłe-
go,podaliwwątpliwośćuniwersalizmteoriiLevinsonaorazkontrowersyjne
posłużeniesięprzezniegochronologiąwiekujakopodstawądlastworzenia
swoichstadiówrozwojowych.Czytowiek,czyraczejznaczącewydarzenia
życiowewyznaczającyklżycia?
ZkoleiGould,czerpiącyzmyśliFreuda(por.McCraeiCosta,2005),jest
zdania,żerozwójczłowiekadorosłegowiążesięprzedewszystkimzproce-
sempozbywaniasięprzezniegozłudzeńbezpieczeństwanabytychwokresie
dzieciństwaipodtrzymywanychprzezpierwsząpołowężycia.Periodyzacja
dorosłościGouldaobejmujepięćokresów:16do22rokużycia–zerwanie
więzizrodzicami,22-28rokużycia–samodzielnedorosłeżycie,28-34–do-
konanieprzewartościowańswojegożyciawobliczuwewnętrznychsprzecz-
ności,35-45–okreskonfrontacjizproblemamiśmierci,destrukcji,zła,okres
po45.rokużycia–związanyzezdobyciemkontrolinadwłasnymżyciem.
Gouldwzasadzienieprzewidujedalszegorozwojupopięćdziesiątymroku
życia.OileLevinsonuważachronologięzaelementludzkiejnatury,otyle
Gouldraczejporządkujeżycieludzkiezewzględunawydarzeniażyciowe,
17
