Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Wstęp
Wymiarembyłynominałyprzydziałównależnychkonkretnymgrupomod-
biorców.Towłaśnieodpowiednidokument(np.kartka)stanowiłdrugi,obok
posiadaniapieniędzy,warunekzakuputowarówuznanychzadeficytowe.
Reglamentacjastwarzaławięcnarzędzieadministracyjne,zaktóregopomocą
doraźniestaranosięrozwiązaćproblemyrozdziału.Doraźnie,bozałożenia
reglamentacjibyłysprzecznezwielomapodstawowymi(częściowotakże
wgospodarcecentralniesterowanej)regułamiekonomicznymi,jakswobod-
nedysponowaniefunduszaminabywczymi,czyzprawempopytuipodaży.
Sytuacjabyłatymbardziejnadzwyczajna,żezregułysprzedażreglamenta-
cyjnadotyczyłatylkopewnegofragmenturynku(np.wybranegosegmentu
czywręczkonkretnychproduktów).Oznaczałoto,żerównolegledziałały
oboksiebiedwasystemyodiametralnieróżnychzasadachfunkcjonowania.
Cowięcej,wyraźniewidać,żeistnieniereglamentacjiwdanymsegmencie
rynkuujemniewpływałonapoziomrównowagiwinnychjegosegmentach.
Częstowięcsystemrozlewałsięnanowesegmenty,niejakoinfekującje,
choćwnichsamychniebyłopierwotnychprzyczyn.Niekiedynastępowało
zatemprzesunięciepopytuzdóbrreglamentowanychnadobraniereglamen-
towane.Innymskutkiemtakiejsytuacjibyłozwiększenieprzymusowych
oszczędności,kartkibowiemniezmniejszałyilościpieniądzanarynku39.
Sprzedażreglamentowana,takjakjużzostałotopowiedziane,dotykała
zregułytylkofragmenturynku.Owskazaniutowarów,którepowinnytrafić
dotakiegosystemu,najczęściejdecydowaływspólnietrzyczynniki:wpierw-
szymrzędziedecydującywpływmiałanatorolaproduktuwzaspokajaniu
potrzebkonsumpcyjnych;wdrugim-skaladeficytudanegotowaru;wresz-
ciewtrzecim-dążeniedoograniczeniasprzedażykonkretnychproduktów.
Pierwszorzędneczynnikidotyczyłyprzedewszystkimtowarówżywnościo-
wych(chleba,mięsa,cukru,masłaiinnychtłuszczówjadalnych,mąkiiprze-
tworówzbożowych,ziemniaków)orazpodstawowychśrodkówczystości
(mydła,proszkudoprania,artykułówpielęgnacyjnychdlaniemowląt).
Niektórzydotejgrupyzaliczalitakżeużywki(alkoholipapierosy),wskazu-
jącnaichfunkcjespołeczne(aczasamiichfizjologicznąniezbędność).
Kwestiatrzeciorzędnychczynnikówjestnajszerszainajbardziejzłożona.
Decydowałyonich(częstorównocześnie)zarównowzględyekonomiczne,
jakipozaekonomiczne40.
Możnawięcuznać,żewprowadzeniesprzedażyreglamentowanejniosło
zesobązarównopozytywne,jakinegatywneskutki.Dotychpierwszych
trzebazaliczyćuzyskaniequasi-równowaginarynkutowarureglamentowa-
nego.Miałotoniewątpliwiewielkieznaczeniespołeczne-likwidowałoczęść
napięciawynikającegozfrustracjiklientów.Ograniczałoczaspotrzebnyna
zrobieniezakupów,czyliwpraktyceskracałolublikwidowałokolejki.Nie
39Ibid.,k.48.
40Ibid.
