Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
43
zsystemuwyłączonomieszkańcówwsiimiasteczek88.Przydziałybyłyteż
zróżnicowaneterytorialnie,czasamizdarzałosię,żewmniejszychośrodkach
niebyłyoneprzyznawane.Poprostuuznano,żeichmożliwościzdobycia
tańszejżywnościorazdrewna(zastępującegowęgiel)sądużołatwiejsze.
Wkolejnychmiesiącachprecyzowanoirozszerzanozasadyściąganiado-
stawobowiązkowych.Jednocześniezaśograniczanoliczbęuprawnionychdo
aprowizacjikartkowej.Związanebyłotozjednejstronyzkłopotamiześcią-
ganiemkontyngentów,azdrugiej-zewzrastającymzapotrzebowaniem
armii89.Wstyczniu1920r.byłotook.15%ludnościPolski90.
NatlepowyższychproblemówinaczejwyglądałasytuacjawWielkopolsce
inaPomorzu.Terenytedosierpnia1920r.zachowywałyodrębność(łącznie
zgranicącelną).Aprowizacjązajmowałysiętaminstytucjelokalne.Większość
artykułówpierwszejpotrzebybyławykupywanaidystrybuowanaprzezsto-
sowneurzędy.Jużodpoczątku1919r.znoszonotamograniczeniawwolnej
sprzedaży.Dużoważniejszybyłjednakprocesujednolicaniacenzcenamina
pozostałychterytoriachPolski91.
Terenynawschodzie,którepodpolskąwładzędostawałysięstopniowo
od1919r.,byłynadzorowaneprzezZarządCywilnyZiemWschodnich,ana-
stępniewczęścipodporządkowaneZarządowiCywilnemuZiemWołynia
iFrontuPodolskiego.Wzasadziekwestieaprowizacyjnepodporządkowano
turegulacjomwojskowym,łączniezzaopatrzeniemcywilówprzezGłówne
Kwatermistrzostwo.Zasadyprowadzeniapolitykiaprowizacyjnejbyłybar-
dzozróżnicowane-naniektórychterenachbyłaonaściślekontrolowana,
nainnychfunkcjonowałwolnyhandel92.
Emitowanepowojniekartki,podobniejakwojenne,byłybogatozdo-
bione.Wydawaneprzezwładzelokalnestałysięnośnikiempropaństwo-
wejpropagandy.Stądmożnananichznaleźćportretyprzywódcówówczesnej
Rzeczypospolitej(JózefaPiłsudskiego,IgnacegoPaderewskiego,Józefa
Hallera).NakuponytowarowetrafiłtakżeprezydentUSAThomasWoodrow
Wilson,któryupominałsięopolskąniepodległośćnaforummiędzynarodo-
wym.Nablankietachpojawiałysiętakżesymbolepatriotyczne.
Reglamentacjężywnościzniesionodopierow1921r.,pozakończeniu
wojnyzbolszewickąRosją.Dokońcazimy1921/1922zostawionojeszcze
tylkokartkinaopał.Potemreglamentacjazniknęłazżyciaobywateli
IIRzeczypospolitej.
88J.Kaliński,Kartkowezaopatrzenie,w:EncyklopediahistoriiDrugiejRzeczypospolitej,Wiedza
Powszechna,Warszawa1999,s.149.
89A.Podolska-Meducka,Odwojnydowojny.SystemświadczeńwojennychwPolscewlatach
1918–1921,SGH,Warszawa2011,passim.
90J.Tomaszewski,HandelreglamentowanywPolsce,s.18.
91Ibid.,s.23-31.
92Ibid.,s.31-37.
