Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Chemiafosforanówwapnia
1.1.Wstęp
Ortofosforanywapniasąsolamikwasufosforowego,któremogąpowstawać
zjonówH2PO4
-,HPO
4
2-lubPO
4
3-.JonyH
2PO4
-sąmałoznaczącezbiologicznego
punktuwidzenia,natomiastjonyHPO4
2-orazPO
4
3-występująwpostaci
biologicznieważnychfosforanówwapniawkościach,zębachikamieniu
nazębnym.
Wszystkiefosforanywapniasąbiałymi,trudnorozpuszczalnymiwwodzie
solami,rozpuszczalnymijednakwrozcieńczonychroztworachkwasów
Wwarunkachfizjologicznychsoletemogąsięprzekształcaćjednewdrugie.
Niektórefosforanywapniawystępująjakominerałynietylkouzwierząt,ale
iwmikroorganizmach-bakteriach.Krystalicznepolifosforanyniemają
istotnegoznaczeniawstomatologii(chociażpirofosforanytworząsię
wwynikuniektórychpatologicznychkalcyfikacji).Jonpirofosforanowy(zwykle
wpostaciHP2O7
3-wroztworzeobojętnym)wywierajednakwyraźnywpływ
nakrystalizacjęniektórychfosforanówwapnia.Sugerujesię,żeefektten
możebyćważnywkontrolimiejsckrystalizacjiwkościach,którezawierają
nieznaczneilościpirofosforanów.OśmiowapniowefosforanyCa8(HPO4)2
×5H2Ostanowiąproduktpośrednimiędzykwaśnymifosforanami
ahydroksyapatytamiCa10(PO4)6(OH)2.Hydroksyapatytypodobniejak
dwuwodnywodorofosforanwapniaCaHPO4×2H2O,pojawiająsięjako
pierwszewprocesietworzeniakamienianazębnego.
Ośmiowapniowefosforanymająstrukturęzbliżonądostruktury
hydroksyapatytu.Zawierająwarstwępodobnądoapatytowej,ogrubości
około1,1nm,iwarstwęwodną,ogrubościokoło0,8nm.Zuwagi
napodobieństwodohydroksyapatytówośmiowapniowefosforanyodgrywają
ważnąrolęwnukleacjisoliapatytu.Cowięcej,istniejąsugestie,żegłówny
składnikapatytów-fosforanwapnia,któryjestskładnikiemzarówno
ośmiowapniowegofosforanu,jakihydroksyapatytu,stanowi„mieszaninę
międzykrystaliczną”tychdwóchsubstancji,alewystępującychwróżnych
proporcjach.
ObserwujesięzmianywrozpuszczalnościtychsoliwrazzezmianąpH.
PodobniejakdwuwodnyWodorofosforanwapniaCaHPO4
×2H2OiwodorofosforanwapniaCaHPO4,ośmiowapniowefosforany
sąniestabihiewwodzieihydrolizująnahydroksyapatytyzwłaszcza
wciepłychroztworachzasad.Małestężenie(20do100μg∕dm3)jonówfluoru
bardzowyraźniezwiększastopieńhydrolizy.Podobnie,wnormalnych
warunkach,kiedytworzysięośmiowapniowyfosforanjegopoczątkowa
precypitacjajesthamowanaprzezmałestężeniejonówfluorkowychnarzecz
hydroksyapatytów.Tawłaściwośćjonówfluorkowychpozwalaprzypuszczać,
żefluorodgrywaważnąrolęwtworzeniuhydroksyapatytówwtkankach
