Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wśródtych,którzyprzyczynilisiędopowstanianowegoparadygmatu,byliniewąt-
pliwieGalileoGalilei(Galieusz)5orazChristianHuygens6iIzaakNewton7.Pod
koniecXVIIwieku(1687)opublikowanezostałodziełoNewtonaopodstawachmate-
matycznychfilozofiinaturalnej(Philosophiaenaturalisprincipiamathematica),wktó-
rymprzedstawionezostałynajważniejszeprawamechanikiklasycznej.Teoriataza-
chowałaswojąnaczelną,dominującąwartośćażdokońcaXIXwieku.
Wtymsamymczasierównieżnaukibiologiczneodnotowałypewienprzełom
związany,podobniejakwfizyce,zpodniesieniemrolidoświadczeniaibezpośredniej
obserwacjiwanalizieiopisieprocesówzachodzącychworganizmachżywych.Przy-
kłademnowegopodejściawbadaniachbiologicznychbyłomiędzyinnymidzieło
AndreasaVesaliusa8Dehumanicorporisfabricalibriseptem(1543)poświęcone
anatomiiczłowieka.Wtymokresierozwijałysiębadaniaeksperymentalne,które
ilustrujedobrzeznanyobrazRembrandta„LekcjaanatomiidoktoraTulpy”(1632).
Staranosięopisaćwmiarędokładnieanatomięczłowiekazewzględówczystoprak-
tycznych,takabymożnabyłowracjonalnysposóbpodejśćdodiagnozyileczeniascho-
rzeń.Wykładanatomiiprzedstawionywtymdzielejestporównywalnyzewspółczes-
nympodejściemdobudowyciałaczłowieka.
PrzełomXVIiXVIIwiekutotakżeokres,wktórymbardzoszybkorozwijasię
rzemiosłozwiązanezobróbkąszkłaikonstruowaniemsoczewek.Przyczynąrozwoju
tegotypuprodukcjibyłomiędzyinnymidążeniedodoskonaleniaprzyrządównawi-
gacyjnychdlażeglugimorskiej.Prosteurządzeniazawierającesoczewkibudowaliteż
uczeni.NapoczątkuXVIIwiekuGalileuszzbudowałlunetę,zapomocąktórejdoj-
rzałksiężyceJowisza.
5Galileusz,GalileoGalilei(1564–1642)–fizyk,matematyk,astronomifilozofrodemzToskanii.
Nazywanyjestojcemnowożytnejnauki.ZapomocąskonstruowanejprzezsiebielunetyodkryłksiężyceJo-
wisza.TaobserwacjastałasiędlaniegopodstawądouznaniasłusznościsystemuheliocentrycznegoKoper-
nika–rozprawaDialogodwóchnajważniejszychsystemachświata:ptolemeuszowymikopernikowym(1632).
Sformułowałprawobezwładności,będącepóźniejpodstawąIzasadydynamikiNewtona.Skonstruowałter-
mometrizegarwahadłowy.
6ChristianHuygens(1629–1695)–fizyk,astronomimatematykholenderski.Dojegoosiągnięćzza-
kresuastronomiizaliczasięodkryciepierścieniaSaturnaorazsatelitytejplanety–Tytana.WdzieleTraité
delalumière(1690)opisałswojepoglądynatematwłaściwościświatła.
7NewtonIsaac(1642–1727)–jedenznajwiększychuczonychnowożytnejhistoriinaukprzyrodni-
czych,twórcamechanikiklasycznej,podstawoptykiiteoriigrawitacji.NiezależnieodLeibnizaopracował
podstawyrachunkuróżniczkowegoicałkowego.StudiowałwCambridgeiprzezwielelatbyłtamprofeso-
remmatematyki.Wlatach1703–1727kierowałTowarzystwemKrólewskimwLondynie.Kierowałrównież
pracamimennicykrólewskiej.JegonajważniejszedziełatoPhilosophiaeNaturalisPrincipiaMathematica
(1687)(Zasadymatematycznefilozofiinaturalnej)orazOpticksoraTreatiseoftheReflexions,Refractions,
InflexionsandColouresofLight(1704)(Optyka,czylitraktatoodbiciach,złamaniach,ugięciachibarwach
światła).Obawyznaczająmomentprzełomowywrozwojufizyki.
8AndreasVesalius,właściwieAndreasvanWesel(1514–1564)–lekarz,uczonyflamandzki,uważa-
nyzatwórcęnowożytnejanatomiiczłowieka.Przyczyniłsięmiędzyinnymidopowstaniairozwojuanatomii
porównawczejzwierząt.WnajważniejszymdzieleDehumanicorporisfabricalibriseptem(1543)(Obudowie
ciałaczłowiekaksiągsiedem)opisałanatomięczłowiekanapodstawielicznychsekcjizwłok,poprawiając
wtensposóbbłędywznanymdzieleGalena.
XII
