Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
tylkouzyskałatytułdoktorawzakresieflozofiścisłej,aleprzezwieleko-
lejnychlat,rozszerzającswezainteresowanianapsychologię,prowadziła
badania,publikowałanowetekstyiwykładałanauniwersytecie,zpowo-
dzeniemfunkcjonującwzmaskulinizowanymimniejczybardziejniechęt-
nymŻydomśrodowiskunaukowym.
Chwilępóźniejodnajdujemyopisanezniezwykłąstarannościąidba-
łościąoszczegółylosyKarlaDedeciusa,pisarzaitłumacza,którysłowami
samejAutorki–DorotyGonigroszek–byłtym,kimuczyniłygokolejelosu:
nieNiemceminiePolakiem,urodzonymiwychowanymwŁodzi,mieście
czterechkultur.Dziękiwieloletniejpracyiwysiłkowipopularyzowania,zna-
nejmuzczasówmłodości,literaturyisztukiDedeciusstałsięznanymna
świecieambasadoremkulturypolskiej.Szczególnemiejsceiszczególne
znaczenietegoniezwykłegoEuropejczykadlaPolakówpozostajewzwiąz-
kuzjegoniedawnąśmiercią.
Kolejneartykułypoświęconezostałyhistoriomdwóchkobiet,które
–pozauprawianiemsztuki–łączyfakt,żeichbiografezostałysilniena-
znaczonedramatemIIwojnyświatowej.BohaterkatekstuPawłaMaciąga,
artystkaplastyk–ZofaJaninaHiszpańska,aresztowanaprzezNiemców
w1941roku,przebywałanajpierwwwięzieniuwRadomiu,potemwPiń-
czowie,anastępnieosadzonazostaławFrauenkonzentrationslagerRa-
vensbrück;drugazkobiet,októrejopowiadaAnnaSzwarc-Zając,włoska
pisarkaLianaMillu,najpierwznalazłasięwobozieprzejściowym,potem
przewiezionojądoAuschwitz-Birkenau,jeszczepóźniejdoRavensbrück
iMalchow.Obydwómkobietomwnajtrudniejszychchwilachpomagałotwo-
rzenierysunków,czytaniewierszy,atakżepisaniedziennika.Prawdopo-
dobniegdybyniekontaktzzewnętrznymi–wobecpanującychwarunków
–abstrakcyjnymiwartościami,kobietytenieporadziłybysobiewtakeks-
tremalnychokolicznościach.Ichhistoriepotwierdzająznanąbiografczną
prawdę,żenajpierwumieradusza,adopieropóźniejśmierćpokonujecia-
ło.ZawartewtekścieAnnySzwarc-Zającfotografenotateksporządzonych
przezpisarkępokazująjaksilnychemocjidoświadczałaLianaMillu,pró-
bującporzucićokupacyjneprzyzwyczajeniainauczyćsięnanowofunk-
cjonowaćwpowojennymświecie.Obydwiehistorietoprzykładybiografi
podzielonych,sztucznieprzerwanychprzezwojennewydarzenia,biografi,
którezpewnościąmogłybyzupełnieinaczejsiępotoczyć,gdybynietrau-
matycznedoświadczeniaiwspomnieniaokupacjiprzezdługielatadręczą-
ceobydwieartystki.
LosyEdaWooda,reżyseraniskobudżetowychflmów,któregotwór-
czośćAutorkaartykułu–JoannaPluta–prezentujejakoprzykładkiczu,
paradoksu,azarazemsukcesusztukiniskiej,egzemplifkująnietylkonie-
oczywistąbiografę,aleinieoczywistywymiardziełaflmowego,samejsztu-
ki.Poznajemytwórcządrogęreżysera,ściśleuwarunkowanązarównopsy-
chicznymiskłonnościamiartysty,jakiwarunkamispołeczno-kulturowymi,
