Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
Sąprzynajmniejdwapowody,dlaktórychczłowiek
rozumny(nazywanyteżinteligentem)powinien
miećpewnewyobrażenieobiologii.Popierwsze,
przyrodoznawstwo(awnimbiologia)jestczęścią
kultury.Wnaukachprzyrodniczychmożnaznaleźć
odpowiedzinawiększośćegzystencjalnychpytań
zadawanychniegdyśprzezfilozofów.Wieleznich
wciążczekanarozstrzygnięcie,aledobrzewiedzieć,
którenadalsąwartepogłębionychdociekań,aktóre
zostałyjuższczegółoworozpracowane.Cowięcej,
wprzyrodoznawstwie,podobniejakwhumanisty-
ce,zrozumienieotaczającegonasświatawymaga
nietylkoznajomościobecnienimrządzącychme-
chanizmów,lecztakżehistorycznychprzyczynich
powstania.Wżadnejinnejdziedziniewiedzydopeł-
nianiesiętychdwuaspektówrzeczywistościniejest
bardziejwyrazisteiprecyzyjniejopisaneniżwno-
woczesnejbiologii.Podrugie,kluczowasprzecz-
ność,którejnieumiepojąćdzisiejszyczłowiek,to
konfliktmiędzyzwierzęcąnaturą-obciążeniem
wynikającymzewolucjibiologicznejaeuropejską
kulturą-będącąwynikiemewolucjispołecznej.
Pokrętnahistoriaczłowieczeństwaświadczyotym,
jakgroźnesąskutkipochopnychpróbwybrnięcia
ztejantynomii.Tylkogruntownawiedzaomecha-
nizmachiprzebieguewolucji(biologicznejikultu-
rowej)dajeszansęnaosiągnięcierównowagiwbez-
nadziejnejszamotaninieniedającychsiępogodzić
żądzidążeń.
Nieażtakgórnolotnebyłouzasadnienie,dla
któregow2008rokuwystąpiłemdowładzWydzia-
łuBiologiiUniwersytetuWarszawskiegoowprowa-
dzenienapoczątkustudiówwykładuwstępnego,
któryukazałbywmiaręjednorodnyobrazobecnego
stanuwiedzyoświecieżywym.Uczącwcześniejin-
nychprzedmiotówzprogramustudiówbiologicz-
nych,przekonałemsię,żemówiędoaudytorium
nazbytzróżnicowanego.Częśćmoichsłuchaczy
miałaosprawachbiologiiwyobrażeniejednako
mierneniezależnieoddziedziny,októrąpytałem.
Inni(ci,doktórychnajbardziejchciałbymtrafićze
swoimprzekazem)wynieślizeswoichszkółwiedzę
przesadnienawetgłęboką,alecząstkową.Mieszały
sięwichgłowachmyślizesobąniepowiązane,ana-
derczęstosprzecznelogicznie.
Dokonujączkoniecznościsubiektywnegowy-
borumateriałudowykładu,postanowiłemzebrać
zestawzagadnieńmożliwieściślezesobąpowią-
zanych.Mabyćdlasłuchaczypropozycjąrdzenia
pozwalającegowtrakciedalszychstudiównado-
łączaniewiedzybardziejszczegółowej.Zdajęsobie
sprawęztego,żepomysł,bywjednejniewielkiej
książcezawrzećgłówneideebiologii,jestprzeja-
wemnieprzyzwoitegozuchwalstwa.Tegosięnieda
zrobić.Zbytdużesązasobyjużnawetnieczaso-
pismnaukowych,alepodstawowychpodręczników,
bymógłsięwnichrozeznaćjedenczłowiek.Cowię-
cej,bezustanniepłynierwącypotoknowychfaktów
iideirozcierającychnapyłtezyjeszczeniedawno
uważanezaoczywiste.Szczególniewodniesieniu
dobiologiimolekularnej,októrejmampojęciemęt-
ne,ipaleobiologii,znanejmipowierzchownie.No
dobrze,alejeśliniepodejmiesiętegozawodowyba-
daczinauczycielakademicki,tocozastanieprzed
sobąbiednystudent?Chaosfaktówiwzajemnie
sprzecznychichinterpretacji.Niechwięcotrzyma
choćbykalekiszkieletwewnętrzniespójnejwiedzy,
bymiałwprzyszłościcokrytykowaćipoprawiać.
Przewrotnierzeczujmując,książkatamożebyć
pouczającarównieżdlabadaczyzaawansowanych
wswojejdziedzinie.Uwidaczniabowiem,nailebio-
logniebędącyfachowcemjestwstaniezrozumieć
zagadnieniaodległeodswojegoobszarubadań(czy
raczejichniezrozumieć).Świadomośćtejułomno-
ściprzekazuprzydasiędolepszegopopularyzowa-
nianauki-misjikażdegoprawdziwegouczonego.
Różnesąprzecieżsposobyipowodyzaintereso-
waniabiologią.Wśródbiorącychdorękitęksiążkę
znajdująsiędobrzewiedzący,ocochodzi.Sąitacy,
którychznęciłaurodasłowaDbiologia”-możena-
zbytczęstoprzywoływanegowznaczeniuDkrólowej
nauk”drugiejpołowyXXinastępnegowieku.Tym
czytelnikomchciałbymudostępnićpięknozawar-
tewtreścitejdziedzinynauki,niepozbawiającich
całkiemzłudzeńcodojejmożliwościnadmiernie
wyolbrzymianychprzezdziennikarzy.Podstawowe
zadanie,któresobiestawiam,todaćczytelnikom
wyczuciemetodybiologii,czylisposoburozumo-
waniapozwalającegonarozumienieistotyżycia
głębiejniżtylkopoprzezklasyfikowanieinazywa-
niejegoobjawów.ToDczuciebluesa”jestniezbęd-
ne,bybyćnietylkoodbiorcąinformacjizawartych
wksiążkachczypublikacjachnaukowych,lecztakże
prawdziwymodkrywcąnaukowychprawd.Zdru-
