Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
564
ROZDZIAŁ23
Komórkiitkankiroślinne
Ryc.23.6.Komórkitransferowe
1μm
Przekrójpoprzecznyprzezfoemzniewielkiejżyłkiliściowejmlecza
(Sonchus).Widocznesąkomórkitransferowezlicznymiwyrostkami
ścianykomórkowej.Dziękipofałdowaniuścianyzwiększonajest
powierzchniabłonykomórkowej,cozapewniawydajnytransport
substancjipomiędzykomórkami
występowaćwmałychgrupach,anawetpojedynczopo-
międzykomórkamiinnychtkanek.Spotykanesąwcałej
roślinie,zarównowbudowiepierwotnej,jakiwtórnej.Ko-
mórkisklerenchymatycznesączęstomartwe,pozbawione
wstadiumdojrzałymprotoplastu,aichcechącharaktery-
stycznąsągrube,zazwyczajzlignifikowanewtórneściany
komórkowe.Towłaśniedziękisilnejimocnejścianie,ko-
mórkisklerenchymymogąpełnićfunkcjewzmacniające
worganach,którezakończyływzrost(patrzopiswtórnej
ścianykomórkowejnas.61i62).
Wyróżniasiędwatypykomóreksklerenchymatycz-
nych-włóknaisklereidy.Włóknasądługimi,smukłymi
komórkami,którewystępująwpasmachlubwiązkach
(ryc.23.8).Wieleznichjestwykorzystywanagospodar-
czo,np.tzw.włóknałykowepochodzącezroślindwuli-
ściennychwłaściwych(konopieprzemysłowe,juta,len)
ijednoliściennych(konopiemanilskie).Włóknaskleren-
chymatycznemająróżnądługość,od0,8do6mmwjucie,
od5do55mmwkonopiachprzemysłowychiod9do
70mmwlnie.Sklereidy,któresąkomórkamikrótszymi
odwłókienmająróżnorodnekształtyiczęstobywająroz-
gałęzione(ryc.23.9).Mogąwystępowaćjakopojedyn-
czekomórkilubwgrupachrozproszonychwcałejtkance
podstawowej.Sklereidybudująokrywywielunasion,łu-
pinyorzechówipestki(endokarp)pestkowców,takich
jakoliwki,brzoskwinieiwiśnie.Występująpowszechnie
wmiąższuowocugruszy,nadającmucharakterystyczną
ziarnistąstrukturę(ryc.23.10).
Ryc.23.7.Kolenchyma
25μm
Tkankiwaskularne
Ksylemjestgłównątkankątransportującą
wodęuroślinnaczyniowych
Pozagłównąfunkcją,jakąjesttransportwody,ksylem
(drewno)uczestniczyrównieżwrozprowadzaniusolimi-
neralnychorazpełnifunkcjespichrzoweiwzmacniające.
Razemzfloememtworzyciągłysystemtkanekwaskular-
nychprzenikającycałąroślinę(ryc.23.4i23.11).Ksylem
pierwotny,występującyworganachobudowiepierwotnej,
Przekrójpoprzecznykolenchymyzogonkaliściowegorabarbaru
powstajewwynikuaktywnościprokambium,natomiast
kędzierzawego(Rheumrhabarbarum).Wświeżejtkancenierówno-
ksylemwtórny,którypowstajepodczasprzyrostuwtór-
mierniezgrubiałeścianykomórekkolenchymymająlśniącypołysk
negonagrubość,pochodzizpodziałówkambium(patrz
rozdz.26).
Komórkamiprzewodzącymiksylemusąelementy
trachealne,wśródktórychwyróżniasię:cewkiiczłony
naczyń.Komórkiobutypówsąwydłużone,mająściany
wtórneiwstaniedojrzałościniezawierająprotoplastu(są
martwe).Naichścianachpodłużnychznajdująsięjamki
(ryc.23.12a-d;patrzwprowadzeniedobudowyjamkina
s.62).Wprzeciwieństwiedocewek,członynaczyńmają
perforacje,któresąobszaramipozbawionymiścianyko-
mórkowej,zarównopierwotnej,jakiwtórnej.Fragment
ściany,naktórejznajdujesięperforacjalubperforacjena-
zywanyjestpłytkąperforacyjną(ryc.23.13).Perforacje
występujązregułynaścianachpoprzecznych,wmiejscach
gdzieposzczególneczłonynaczyństykająsięzesobąkoń-
cami,tworzącdługiekolumny(rury)nazywanenaczy-
niami(ryc.23.14;patrztakżeryc.26.24b).
Kolenchymajesttypowątkankąwzmacniającąwy-
stępującąwrosnącychłodygach,liściachiniektórych
częściachkwiatuuwiększościroślinzielnych(niezdrew-
niałych).Niewystępujejednak,lubwystępujewnie-
wielkiejilościuroślinzprzyrostemwtórnym,atakże
wkorzeniach.Brakjestjejrównieżwłodygachiliściach
wieluroślinjednoliściennych,uktórychwcześniewroz-
wojupowstajesklerenchyma.
Sklerenchymawzmacniaczęścirośliny,
którezakończyływzrost
Komórkisklerenchymy(twardzicy)mogątworzyćduże
zwartezespoły-jakotkankasklerenchymatyczna-lub
