Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Wychowanek,uczeń.Rozwój,zdrowieipotrzebybiologiczne...
1.2.Rozwójfizycznyczłowieka
BarbaraWoynarowska
Rozwójfizyczny,zwanytakżesomatycznym(gr.soma–ciało)lubbiologicznym,
jesttocałokształtprocesówbiologicznychorazzmianwbudowieifunkcji
ciałaczłowieka,jegokomórek,tkanekinarządów.Zmianytedokonująsię
wczasiecałegożycia,aleichkierunekinatężeniezależąodjegoetapu.Najbardziej
dynamiczneizłożonezmianydokonująsięudzieciinastolatków.JanuszKorczak
(1984,s.78–79)opisałjewnastępującysposób:
Rośnie.Mocniejżyje,oddechszybszy,tętnożywsze,budujesiebie–corazgowięcej;
głębiejwrastawżycie.Rośniewednieiwnocy,gdyśpiiczuwa,gdywesołeismutne,gdybroi,
gdystoiprzedtobąskruszone.
Sąwiosnyzdwojonejpracyrozwojuijesieniezacisza.Razkościecnarasta,serceniena-
dąża,tobrak,tonadmiar,innychemizmzanikającychibudzonychgruczołów,innyniepokój
iniespodzianka.
Razpragniebiegać,takjakoddychać,chcezmagaćsię,dźwigać,zdobywać;toukryćsię,
snućmarzenie,wiązaćtęsknewspomnienia.Naprzemianhartlubpotrzebaspokoju,ciepła,
wygody.Naprzemiansilnieigorącopragnielubzniechęcone.
Znużenie,niedomaganiebólu,kataru,zagorąco,zazimno,senność,głód,pragnienie,
nadmiar,brak,złesamopoczucie–niegrymas,nieszkolnawymówka.
Szacunkudlatajemniciwahańciężkiejpracywzrostu!
1.2.1.Aspektyrozwojufizycznego
Noworodek,wporównaniudorosłymczłowiekiem,jest„mały”.Niejestjednakjego
„miniaturą”–„bowielkośćciała,jegoproporcje,czynnośćnarządówniesątypowe
dlaczłowiekadorosłego”(Bogdanowicz,1966,s.12).Rozwójfizycznywokresie
rozwojuprogresywnegoobejmujetrzy,ściślepowiązaneprocesy:wzrastanie–po-
większaniesięciała;różnicowanie–zmianystrukturyiproporcjiciała;dojrzewa-
nie–doskonaleniefunkcjiorganizmu.
Wzrastanie
Wzrastaniejestprocesemzmianilościowych,poleganapowiększaniusięwy-
miarówimasyciałaorazwszystkichjegotkanek,układówinarządów.Wielkość
tychzmianpokazujenastępującezestawienie:
lwchwilizapłodnieniakomórkajajowamaśrednicęok.100–150mikronów,
aplemnikdługośćok.60mikronów,
lu18-letniegochłopcaśredniawysokośćciaławynosi178cm,masaciała–
69kg;u18-letniejdziewczynki–odpowiednio165cmi58kg.
Wzrastanieorganizmudzieckadokonujesięwwynikuzwiększaniasięliczby,
objętościimasykomórekorazobjętościimasyistotymiędzykomórkowej.