Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ORÓŻNYCHROZUMIENIACHPRAGMATYKI
9
sytuacji,októrejmowa”(Apresjan,2000,s.66).AwartykulenInformacjaprag-
matycznawsłownikujednojęzycznym”(2012,s.42)autordoprecyzowuje:
Terminem‘pragmatyka’będziemyokreślaćutrwalonywjednostcejęzykowej[...]
stosunekmówiącego:(1)dorzeczywistości,(2)dotreściwypowiedzi,(3)doadresata.
Należytu,jakwidać,bardzoszerokikrągzjawisk:elementyekspresywne,po-
stawymodalne,asocjacjesemantyczne(tzn.cechykojarzoneznazywanymizjawi-
skami,np.pieskojarzysięwjęzykurosyjskimzesłużalczością,awpolszczyźnie
raczejzwiernością,alejednocześnieznikczemnością).Istotnejestteżto,żewtym
ujęciuelementypragmatycznesąustabilizowanejęzykowo,utrwalonewjednost-
kachjęzykowych,choćstopieńtegoustabilizowaniamożebyćniejednakowy,co
jestszczególniewidoczneprzyznaczeniachkonotacyjnych,opartychnaróżnym
stopniurozpowszechnienia.Wrócimydotejkwestiiwpunkcie5naszychrozwa-
żań.
Przyomawianymrozumieniudopragmatykibędąwięcnależałyinformacje
oceniająceprawdziwośćwypowiedzi,niesioneprzezwyrażeniamodalnetypu
chyba,napewnoitp.,atakżeocenyiemocjenadawcywzględemdenotowanych
obiektówiopisywanychzdarzeń(bachor,klecha‘niechętnieoduchownym’,na
szczęście,niestety).Zjawiskatewświetlepóźniejszychbadańipropozycjioddzie-
leniasemantykiodpragmatykizostałyprzesuniętedoobszarusemantyki.
Wartozauważyć,żetakietradycyjnerozumieniepragmatykiprzyjmujetakże
jakopunktwyjściaEncyklopediajęzykoznawstwaogólnego(EJO,1993),wktórej
K.Polański,powołującsięnaMorrisa,określapragmatykęjako:ndziałsemiotyki
zajmującysięstosunkami,jakiezachodząmiędzyznakamijęzykowymiaichużyt-
kownikami”,dodającjednakdalej,żewszerokimsensiepragmatykaobejmuje
takieaspektyużyciajęzyka,jak:
komunikowanie,rozumienie,wyrażanie,motywacjapsychologicznamówiących,uwa-
runkowaniaspołecznekomunikacjijęzykowej.
TakwięczapiswEJO,nawiązującdoujęciatradycyjnego,jednocześnieotwie-
rajużperspektywędlanowszegorozumieniapragmatyki.
ZkoleiW.PisarekwdefinicjizamieszczonejwEncyklopediiwiedzyojęzyku
polskim(1978),wychodząctakżeodrozróżnieniaMorrisa,zwracauwagęnainny,
mianowicie-dynamicznyaspektrelacjimiędzyznakamiaużytkownikami.
Przedmiotemzainteresowaniapragmatykisązwiązkimiędzyznakamiaichużyt-
kownikami,tzn.ludźmi,którzyjewypowiadająiodbierają.Dojejzadańnależym.in.
formułowaniezaleceń,jakiegorodzajuśrodkówjęzykowychnadawcapowinienużyć,by
odbiorcazareagowałzgodniezjegożyczeniem.[...]Działalnośćwzakresiekulturyję-
zykarównieżmożesłużyćcelompragmatycznym,jeślidyktujejądbałośćoskuteczność
wypowiedzi(s.258).
