Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dostatecznejilościinformacji,byprzedstawićwpływBizancjumnainnewielkie
kulturyówczesnegoświata:muzułmańskie,eurazjatyckieisłowiańskieoraz
chrześcijańskiegoZachodu.Ichcelemjestnaszkicowanieiprzeanalizowanie
interakcji,niezaśszczegółoweprzedstawieniewszystkichinformacjiorelacjach
zdanympaństwem.ZnaczenieBizancjumdlasąsiadującychczydopiero
tworzącychsięspołeczeństwipaństwstajesięwyraźniejsze,jeśliuwzględnić
konkretnesytuacjeipotrzeby.Dotyczytozwłaszczazawiłychzwiązków
zchrześcijańskimZachodemwciąguwieków.Wpełniopisujemyżywotność
związkówkulturowych,kościelnychipolitycznychmiędzyświatem„łacińskim”
a„greckim”.
Chronologicznieksiążkaobejmujeokresodformalnegoupadkuzachodniej
częściImperiumRzymskiego(476)doXVIwieku2,kiedytoczęśćBizantyjczyków
uważałachrześcijańskiZachódzapotencjalnegowybawicielaspodwładzyTurków.
Wtakszerokim,staranniedobranymkontekścieuwzględniliśmyliczne
greckojęzycznewspólnotyimiasta,którepoklęscecesarstwaw1204rokumiały
nowychwładców–WenecjanczyFranków,BułgarówczySerbów.Zmiany
terytoriumcesarstwawXIIIiXIVwiekuprzedstawionobardziejszczegółowoniż
zazwyczaj.Dziękitemupokazanołatwedoprzeoczeniacechybizantyjskiego
społeczeństwa:jego„zmiennągeometrię”,zdolnośćdoskutecznego
funkcjonowanianawetwtedy,gdybrakowałonapozóristotnychelementów,
atakżejegoprężność.Należącedoniegoludywchodziływrelacjezwładzą
cesarstwaizmieniałyjezwłasnejwoli,bezjakiejśszczególnejzachętyzgóry.
Zaproponowanytuogólnyzarys,arbitralny,azarazemwyjątkowoszeroko
zakrojony,powinienbyćźródłemnowychspostrzeżeńdlaspecjalistówzajmujących
sięświatembizantyjskimorazdoktorantówpodejmującychstudiawtymzakresie.
Mamyjednakcośdozaoferowaniarównieżtym,którzyporazpierwszystykająsię
zzagadkowymobrazemprzemianBizancjum.Niniejszytomniewymaga
znajomościtegotematu,czyteżwogólehistoriiprzednowożytnej,daliśmyteż
wskazówkiczytelnikom,dlaktórychangielszczyznajestjęzykiemojczystymlub
pierwszymwyuczonym.Gdzietomożliwe,wprzypisachcytowanesątłumaczenia
tekstówźródłowych,zaśwczwartejczęścininiejszegowprowadzeniaznajdujesię
przewodnikpoźródłachprzełożonychnajęzykangielski.
Wprowadzeniepodzielononaczteryczęści.Wniniejszejanalizujemybizantyjskie
pojęciecesarstwa,jegotrwałośćwobliczuprzeciwnościlosuorazznaczenie
rytuałówreligijnychdlaprzeciętnychwyznawców.Wszystkotostanowiszczególną
mieszankęwiaryiwładzy.Nakoniecomawiamycharakterzwiązkówmiędzy
obcokrajowcamiaBizantyjczykamiorazichwpływnaogólniejsząkwestię
bizantyjskiejtożsamości.
Wdrugiejczęściprzedstawiamyzakresczasowyksiążkiimożliweujęcia
alternatywne.Dokonujemyprzeglądutrzechgłównychczęścipracy,dotyczących
okresówodokoło500dookoło700,odokoło700do1204orazod1204do1492
roku.Kolejnoomawiamytematynapozórdośćrozbieżne.Rozdziałynie
sąprzedstawianeściślewedługkolejności:rozdziałyczęściII,dotyczące
konkretnychtematówlubregionów,rozpatrywanesąjakocałość,aitodopiero
poomówieniurozdziałówskładającychsięnagłównąośnarracji.TreśćczęściIII,
któraniemajednegokonkretnegotematuiobejmujeliczneiróżnorodne
społecznościorazustroje,przedstawionajestdośćobszernieirównieżbez
trzymaniasięukładurozdziałów.
Wczęścitrzeciejzarysowujemyinnepodejścianiżtoprzyjęteprzez
nas.Wwiększościodpowiadająonebiegowiodnotowanychwydarzeń
opolitycznym,kościelnymlubmilitarnymznaczeniudlacesarstwa.Zwracamy
uwagęnaniektóreujęciasztuki,instytucjiikondycjiludzkiejwBizancjum,atakże
natematyistotnedlaideiczyprzesłaniacesarstwa–czytometaforykępolityczną,
czyrozmiaryarmiianawetkastrację.
Wczwartejiostatniejczęściwprowadzeniaporuszamyniektóreproblemy
