Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
n
ARTYKUŁY
autorski,niezwykleoryginalnyprogramspołeczno-polityczny,którynazwał
„trzeciąteoriąświatową"(an-nazarijjaal-alamijjaas-salisa),zaprezentował
w1975r.wpracyAl-Kitabal-achdar(Zielonaksią˝ka
3
).Wideologicznymroz-
wojuteoriiAl-Kaddafiegoistotnąrolęodgrywałareligia—w1971r.próbował
wprowadzićwLibiiprawomuzułmańskie,alejegorozumienieislamudalekie
byłoodkoncepcjifundamentalistycznych.
ŻycieintelektualnewLibiipopowstaniuZielonejksią˝kiizapanowaniu
wtymkraju„trzeciejteoriiświatowej"jakopunktuodniesieniamyśliipolityki
(tutajwstopniudośćograniczonym)zostałoniemalzepchniętenamarginesba-
dańarabistycznych,jakgdybypozamyśląAl-Kaddafiegonictamsięniedziało
odniemal40lat.Oiledośćdobrzeopracowanazostała,takżewpiśmiennictwie
polskim,historiategokrajuorazwspółczesnalibijskaliteraturapiękna,tomyśl
filozoficznaczyrefleksjaspołeczno-politycznapozapoglądamibezpośrednio
obecnymiwZielonejksią˝cezdajesięwtymkrajunieistnieć,jakgdybyLibia
stanowiła„czarnądziurę"pomiędzyMaghrebemaarabskimWschodem.Choć,
jeślichodziomyślwspółczesną,wprzypadkuinnychpaństwarabskichsytu-
acjajest,prawdęmówiąc,tylkoniecolepsza.AprzecieżskoropowstajewLibii
takciekawaproza(np.Ibrahimal-Koni,Jusufasz-SzarifczySadikan-Najhum)
ipoezja(np.Muhammadal-FajturiczyAlial-Fazzani)
4
,tomożnapodejrzewać,
żeinnegałęziepiśmiennictwatakżemająsiędobrze—nawetwświetle—czy
jakktowoli,wcieniu—Zielonejksią˝ki.
Doskonałymprzykłademowejżywotnościjestniezwykleinteresującatwór-
czośćfilozoficzna,religioznawczaikrytycznoliterackajednegoznajwybitniejszych
intelektualistówlibijskichprzełomuXXiXXIw.,uznawanegotakżewcałymświe-
ciearabskim,MahdiegoImbirisza,któryjesttematemniniejszegoopracowania.
WśródinnychmyślicieliwspomniećmożnachoćbytakiepostacijakIbrahimKu-
wajdir,MuhammadFathAllahaz-ZijadiczyAbual-Kasimal-Maszaj,którzytakże
jeszczeniezaistnielidlaorientalistyki.SpecyfikażyciaintelektualnegoLibiiwiąże
sięzpewnościązjejgranicznympołożeniempomiędzyobszaremświataarabskie-
gonazywanymMaghrebemaBliskimWschodem—Al-Maszrikiem.Tęniezwy-
kłośćpodkreśliłydodatkowolosykolonialnekraju.OileMaghrebznalazłsię
podwpływamifrancuskimi,aAl-Maszrikfrancuskimiiprzeważającymibrytyj-
skimi,Libiawlatach1911-1942byłakoloniąwłoską.SamAl-Kaddafipodkreślał
przytym,rzadkopodnoszonąprzezinnepaństwaarabskie,„afrykańskość"Libii.
3
CzęstospotykasięwersjęZielonaksią˝eczka,niczymnieuzasadnionąjęzykowo,wprowadzoną
najwyraŹniejnawzórCzerwonejksią˝eczkiMaoZedonga.
4
Owspółczesnejliteraturzelibijskiejpor.odpowiednierozdziały,[w:]J.Bielawski,J.Kozłowska,
E.Machut-Mendecka,K.Skarżyńska-Bocheńska,NowaiwspółczesnaliteraturaarabskaXiXXw.
LiteraturaarabskiegoMaghrebu,PWN,Warszawa1989.ObecnośćLibiiwpiśmiennictwiepol-
skimdo2003r.analizujeA.A.GsudawmonografiiLibiawpiśmiennictwiepolskimpoIIwojnie
światowej,Dialog,Warszawa2003.Tamrównieższczegółowabibliografiazarównoopracowańdo-
tyczącychLibii,jakiprzekładówzliteraturylibijskiejnajęzykpolski.
