Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
S.Lemańczyk-Planbudowykoleiafgańskichiichznaczenie…
n
17
znajdujesiętunelChodżak(wPakistanieużywasięrównieżnazwytunelSzeila
Bagh),odługościponad4km,którywroku1891byłnajdłuższymtunelemko-
lejowymistniejącymnaterenieIndiiBrytyjskich
10
.ProjektPaństwowejKolei
Kandaharskiejniezostałjednaknigdydoprowadzonydokońcailinianieprze-
kroczyłanawetgranicyafgańskiej.Wpływnatomiałstanowczyopórnowego
władcyAfganistanuemiraAbdurrahmana,któryokreśliłbudowękoleimianem
„szydławbijanegomuwpępek”
11
,atakżezmianawbrytyjskiejstrategii.
Uznanobowiem,iżutrzymywaniegarnizonuwojskowegowKandaharze,atak-
żeprowadzącejdoniegoliniikolejowej,któranieprzynosiłabyżadnychzysków,
jestnieopłacalneiniepraktyczne,zwłaszczajeśliweŹmiesiępoduwagęnie-
chętnenastawienieafgańskiegowładcyorazmiejscowychplemion,skłonnych
dostawianiazbrojnegooporu.Jednocześnie,Kandaharznajdowałsięnatyle
bliskogranicyindyjskiejistacjigranicznejwCzaman(ok.100km),żewojska
brytyjskiemogłydoniegodotrzeć,wraziekonieczności,wbardzoszybkimcza-
sie.Dodatkowoprzezpewienokrespozakończeniubudowyliniikolejowejdo
Czaman,nastacjitejskładowanomateriałyniezbędnedoszybkiegowybudowa-
niabrakującegoodcinkadoKandaharu
12
.Liniatabyłajedyną,spośródprzygra-
nicznychliniiwybudowanychwtymczasie,naktórychistnieniuAfganistanau-
tentyczniekorzystał.Korzyśćtapolegałanatym,iżliniataumożliwiałaszybki
transportowoców,któreAfganistaneksportowałwdużejilościdoodbiorców
wIndiachBrytyjskich.Jeszczewlatach40.XXw.kursowałconajmniejraz
wtygodniupociągtowarowyprzewożącyowocezCzamandoMadrasu(obecne
Chennai)
13
.
DopomysłuprzedłużenialiniidoKandaharupowracanopóŹniejzresztą
wielokrotnie.NiektóreplanyprzewidywałyprzedłużeniejejażdoHeratupoło-
żonegoponad500kmnapółnocodKandaharu,wpobliżugranicyzPersją
iRosją.Pierwszatakapropozycjapadałajużwlistopadzie1879r.wtraktacie
zawartymmiędzyPersjąawładzamiIndiiBrytyjskich.Traktatmiałchronićte-
renyPersjiiAfganistanuprzedrosyjskąekspansją.Zostałonjednakwkrótce
odrzuconyprzezrządbrytyjski
14
.TowłaśniebliskiesąsiedztwoRosjioraz
działaniajejwładzsprawiały,iżcojakiśczaspowracałtematbudowypołącze-
niakolejowegozCzamanudoKandaharuiHeratu.Analogicznie,władzerosyj-
skieinteresowałysięmożliwościąpołączeniaKoleiTranskaspijskiejzHera-
tem,anastępniezKandaharem.Podobniejakstronabrytyjska,władze
rosyjskiezniepokojemobserwowaływzrostwpływówswojegokonkurenta
wAfganistanielubwpobliżujegogranic.OdpowiadającyzabudowęKolei
10
O.Mughal,Railways:KhojakTunnel,http://pakistaniat.com/2006/12/18/railways-khojak-
11
12
tunnel/
M.H.Kakar,op.cit.,s.83.
P.E.Waters,op.cit.,s.9.
13
O.Mughal,Railways:KhojakTunnel,op.cit.
14
R.A.Johnson,„RussiansattheGatesofIndia?”PlanningtheDefenceofIndia,1885-1900,
„TheJournalofMilitaryHistory”2003,nr67,s.705.
