Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cotojestczarnyromantyzm?
|
9
Gdziesącnotywswejdzikości,
Gdzieizbrodniesącnotliwe.6
Krwawa,zlanaposokąUkraina,którejnajznakomitsząwersję
obrazową,przytympełnąambiwalencji,odrazyifascynacji,znaj-
dziemywbitewnychijużpobitewnychfragmentachMariiMal-
czewskiego:
Nastratowanejziemipłynąkrwipotoki–
Leżapolskie,kozackie,itatarskiezwłoki;
Jakktóryupadłtakmuzostaćjużniewola,
Duszek’niebu,ichkonierozbiegłysięwpola,
Opodalodnichwkurzukołpaki,turbany,
Tylkomieczwiernyprzynichposokązbryzgany.7
–otóżtaUkrainamorduibohaterstwa,Ukrainarozjuszonejczerni
kozackiejuGoszczyńskiego,zyskujejeszczewyższystopieńnega-
tywnejekspresjiwtychdziełach,prozatorskichgłównie,gdziekan-
wąopowieścistająsiędziejepolsko-ukraińskieXVIIwieku,zich
niewyczerpywalnąfeeriąbestialstwa,wzajemnegookrucieństwa8.
Zejściedootchłaninicości,tamgdzieniemawogólemiejscana
wrażliwośćdokonujesiętuwsposóbostateczny.Takjest–odziwo
–wmistycznymŚniesrebrnymSalomeiJuliuszaSłowackiego,
którywszakżezewzględunawpisaneczynadpisanesensyWreli-
gijne”,zewzględunawetnawielkość,nakolorystycznądominan-
tętegohistorycznegobestiarium,trudnonazwaćdziełemczarnego
romantyzmuwtymsamymznaczeniucoutworyGoszczyńskiego.
UrodzonegowIlińcachGoszczyńskiego,ZalewskiegozewsiBo-
hatyrkaiGrabowskiegozZołotyjowałączyprzecieżtakżebiogra-
fia:wszyscyoniuczęszczalidoszkoływukraińskimHumaniu.To
ważne.Nadcałymtymkompleksemestetycznym,którynazywamy
czarnymromantyzmemwwersjiukraińskiej,ciążywliteraturze
imyślipolskiejcoś,comożnabynazwaćkompleksemHumania,
rzezihumańskiej(1768),tejniedocieczonejwswychnajgłębszych
przyczynach,jakkonkludowałznakomitypisarzzUkrainyrodem,
ZenonFisz,orgiikrwi,którejWsensu”siędomyślamy,jednakże
dociecrozumemniejesteśmywstanie:WRzućmytedyzasłonęna
