Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
Dante,BoskaKomedia
ciażjeszczewszyscyszliwwielkichpielgrzymkachdocudamisłynących
grobów,zatrzymującsięjakbyetapamiwwielkichkatedrachfrancuskich,
gdziegórowałnadwszystkimkultNaszejPani,NôtreDame.Pieśnitru-
badurów,pieśniorycerzachokrągłegostołu,ośw.Graaluzdobywałydla
siebiesercaiwyobraźnię,podniecającdowielkiejtwórczościartystycznej.
Walczonowszrankachzamkowychzkopiąubokuiwalczonopieśniami
oideałyreligijno-moralnewbarwachdamyserca,aprzedewszystkim
zkultemdlaNaszejPaninaustachiwduszy.
TowszystkoprzeżywałDantenapograniczudwóchwieków,XIII,
wktórymtworzonoibudowano,orazXIV
,kiedykrytykowanoiprzygoto-
wywanosiędobuntuprzeciwkotemu,cowczorajpowstało.Danteumiał
kochaćinienawidzieć,jakrzadkokto,umiałsweklątwyimiłościwypo-
wiadać,jakrzadkokto,bobyłpoetą,filozofem,teologiemipolitykiem,
skupiającwtensposóbwwłasnejduszywszystkieówczesneukochania
inienawiści.
Byłpoetąizacząłnajpierwśpiewaćwyłącznieomiłości,boczułwsobie
życienowe,młodzieńcze,zrywającesiędotwórczości,VitaNuova.
Przypomnijmytudwiemyśli,jednąRibota,drugąśw.Tomasza.
Ribotodróżniadwatypywyobraźni,jedenplastyczny,drugirozlewny.
Pierwszypracujezwyklekolorami,obrazamiowyrazistychkonturach,
gromadzącprzenośnienaprzenośniach,bojestbogatymodwewnątrz,jak
magnat.Drugitypjestrozlewny,więcejuczuciowyiwewnętrzny,zwrócony
raczejdotonówniżdokolorów,irozkochanywsubtelnychnastrojach.
Geniuszenierazłącząwsobieobydwatetypy.Dantebyłgeniuszemiwy-
śpiewałpierwsząswojąmiłośćtak,iżstworzyłwVitaNuovajakbytyp
młodzieńczejpoezji.
Otrzechrodzajachmiłościwspominaśw.TomaszzAkwinuwswych
dziełach.TakżeuniegopojawiasięmłodzieńczyEros,októrymwPla-
tońskiejBiesiadzieporazpierwszykapłankaDeotymawypowiedziała
ludzkąduszęażdodna.Takżeuśw.TomaszaEroswzlatujewgórę,bysię
zatrzymaćwpewnejchwiliiwziąćpodsweskrzydłajaknajwiększeobsza-
ry:idzieciąglewgóręiwszerz,dopókiniezobaczyodwiecznegoPiękna
iDobra.Znałteżśw.Tomasztowszystko,coPlaton,ArystotelesiCicero
powiedzielioprzyjaźni,Philia,dowodząc,żejejistotapoleganakomu-
nikacjiduszitegowszystkiegocojakodobrowduszachsięmieści.Znał
wreszcieśw.Tomasztęmiłość,ojakiejniesłyszałaanistarożytnaHellada,
aniwiecznaRoma,tęmiłość,którajakoagape,jakocaritas,idzieniezdołu
wgórę,leczzgórywdół,rodzącsięprzezstwórczyaktzodwiecznychtajni
Boga,byspłynąćzłaskąwludzkiedusze,wnoszącwniecośzdrugiego,
