Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.RozwadowskiorazEdwardKlich,apowojnieTadeuszPobożniak,byłjęzyk
cygański.
ZasługąRozwadowskiego(1936)jestopracowaniesłownikaCyganówpod-
karpackich,któregopierwowzoremmógłbyćdlaniegosłowniktegodialektu
ułożonyprzezIzydoraKopernickiegoiwydanyw1937roku9.EdwardKlich
interesowałsiędialektemCyganówzamieszkałychwRabce,wokolicachTar-
nowainaLitwie.TadeuszPobożniak(1948)wydałm.in.pracęoSpółgłoskach
płynnychwdialektachcygańskich.
Powojnie,opróczjęzykoznawcyTadeuszaPobożniaka,tematemcygańskim
orazichtwórczościąliterackązainteresowałsięJerzyFicowski.Dozasługod-
krywcyPapuszynależyrównieżzaprezentowaniepolskimczytelnikomwyboru
pieśniCyganówzgrupyBergitkaRoma,którezebrałnaPodkarpaciupowoj-
nie.Teksty30piosenek10,wśródktórychznajdujesiękilkaśpiewanychprzez
PolskąRomęorazKełderaszów,Ficowskizamieściłwwersjicygańsko-pol-
skiejipogrupowałjewedługkryteriumtematycznego.WśródpieśniCyganów
zBergitkaRomawyróżnił:pieśniobyczajowe,któresąpoetyckimzapisemco-
dziennościibiedy,pieśnimiłosnewyjątkoweuCyganów,bomówiącewprost
oerotycznymwymiarzemiłości,pieśniotematycewojennej,któreukazująlos
CyganówwięzionychwobozieAuschwitz-BirkenauwczasieIIwojnyświato-
wej,piosenkiantyżołnierskieoprzymusiesłużbyiutracieswobody,piosenki
więzienneotęsknociezawolnościąiobawieowiernośćżony,piosenkiote-
matycezawodowejkowalicygańskich,pieśniorodzinieicodziennejpracy
matki-żywicielkirodziny.
PieśniKełderaszyFicowskiwyróżniłrównieżwedługkryteriumtematyczne-
go,wskazującnalicznąobecnośćpieśniżartobliwychizaznaczając,żesąbardziej
rozbudowaneniżkrótkie,kilkuwersowepieśnigrupyBergitkaRoma.
SpośródpieśniPolskiejRomy,Ficowskiodnotowałpieśnibiesiadneorazpie-
śniozagładzieCyganówwAuschwitz-Birkenau.OmawiającpieśniCyganów
zPolskaRoma,Ficowskinieprzybliżakontekstuichzapisu.Jedyniewczterech
przypadkachprezentującpieśniozagładzieCyganówwAuschwitzzaznaczaczas
-1948rok-wjakimjewysłuchał,miejsce-obózkołoSzczęśliwicpodWarszawą,
ParkUjazdowskiwWarszawieorazosobywykonawców-anonimowejwróżki
cygańskiejorazEdwardaDębickiego.OdnośniedozapisówpieśniBergitkiRoma
niepodajeczasu,okolicznościaninazwiskwykonawcówzawyjątkiemjednej
pieśnioAuschwitz,którązaśpiewałamuCygankaonazwiskuGil,pochodząca
zJurgowa.Pozapieśniami,FicowskiodnotowałprzysłowiaizagadkiCyganów
izaprezentowałwybórkilkunastuznichorazzaznaczyłobecnośćbaśniwkul-
turzeCyganów,choćżadnejznichnieprzytoczyłwpełnejwersji.Niedokonał
9nJournaloftheGypsyLoreSociety”1937,nr1-2,podajęza:Kowarska(2005:19).
10Tekstysąpomieszczonew(Ficowski1965)iwwydaniuz1985roku.Wtymostatnimna
s.232-245.
21
