Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tegorównieżwwydanymw1961roku11zbiorkubaśnicygańskich,zaznaczając
wyraźnie,żesątojegoautorskieopracowanianiektórychmotywów12.
Wtymmiejscuwartoodnotować,żeautorskichopracowańwątkówbaśnicy-
gańskichdokonalirównieżZenonGierała(1991)orazJanBaranowicz(1974).
Najpełniejszeinajbardziejwnikliwestudiumpoświęconetwórczościliterac-
kiejCyganówprzedstawiliEfimDrucorazAleksiejGiesslierwpracypoświęconej
folklorowisłownemuCyganówrosyjskich(bezKełderaszyiLowarów),żyjących
wpółnocnejczęściRosjiodponad300lat(Druc,Giesslier1985:49).Uczenizebrali
121baśnioraz110pieśni(wpublikacjijestich269,ponieważzostałyuwzględnio-
nezapisyBugaczewskiego),któreopatrzyliwnikliwymkomentarzem,wktórym
zaznaczyliwariantytekstu,wykonawcęorazczas,miejscezapisuoraz-jeślitekst
byłjużwcześniejpublikowany-odnotowalimiejscejegopierwodruku.Stałosię
tomożliwedziękitemu,że-jakpisząobydwajuczeni-jużodpierwszejpołowy
XIXwiekubyłoogromnezainteresowaniefolkloremmuzycznymCyganów.Zna-
nesąliczneprzykładyzatrudnianiaprzezwielmożówchórówzłożonychzCyga-
nów,wykonującychrepertuarskładającysięgłówniezromansówrosyjskich,które
dziękiinterpretacjiCyganównabierałyspecjalnejurodyiprzyjęłosięjenazywać
odtądnromansamicygańskimi”.Jakpodkreślająstanowczoautorzy,ncygańskie”
sątylkoowepieśniwwarstwiemuzycznej,tekstymożnazidentyfikowaćdzięki
temu,żezachowałysięzapisyzwielutakichwystępów.
PierwszefolklorystycznezbiorypieśniCyganówzebraliAleksiejP.Baranni-
kowwlatachdwudziestychXXwiekuorazS.M.Bugaczewskij,czterdzieścilat
później.BarannikowudokumentowałgłówniepieśniiballadyCyganówzUkra-
11Kolejnewydaniamiałymiejscew1966,1982,1989,1999,2003roku.
12Wprostmówiotym:nWmoichbaśniachcygańskichwykorzystałemniektóremitologiczne
motywy”(Ficowski1965:248).Wpoetyckisposóbmówitosamowprzedmowie-baśni:nPrzylecia-
łykawki,którymkazałemprzynieśćzdziuplimojebajki.Pofrunęły-iprzyniosły.Niektórekawałki
korybyłyjużnadgryzioneprzezkorniki:jednabaśńmiałazjedzonezakończenie,inna-początek,
innaznów-samśrodek.Musiałemjewięcodtwarzaćzpamięci,atamgdzienicniepamiętałem-
dopisywałembrakującączęśćzniepamięci”(Ficowski1982:12).
WrozmowiezMagdalenąLebecką(Lebecka:2001)z2001rokuczytamynajobszerniejszewy-
jaśnieniegenealogiipowstaniabaśni:
nFrancuskiewydanieGałązkizDrzewaSłońcapoprzedzauczonywstępprofesora-etnografa
ifolklorysty,wktórymdowodzisięautentycznościtegozbioru;wskazuje,jakwyraźnieprzejawia-
jąsię,wnajbardziejnawetpodrzędnychwątkach,cechycharakteryzującerozwójbaśniludowej.
Gdybyjednakówwybitnyznawcapoznałjewformie,wjakiejzostałyprzezemniespisaneiuległy
rozbudowaniuiprzeróbce,byłbyzdumiony,zjakmalutkiegoziarnaurodziłsiębogatyidługiutwór.
Lis,któryzaklinałdeszcz,koszykarzitrzyźródła-sąautentyczne,alejużopowieśćonichjest
wariacjąnatematmotywuistniejącegoprzedemnąipozamną.Niekiedy,opróczwątkugłównego,
któryprowadziodwstępnychkrokóważdopuenty,większośćpobocznych,ichujęcieipewientyp
humoru-towszystkospłynęłozmojegopióra,wywodzisięzmojejwyobraźni,aniezcygańskiej
gawędy.Nigdytegoniezatajałem,aleteżniktmnieotowcześniejniepytał.Niewiemnawet,czy
towartodemaskować.Oczywiścierekonstrukcjaznicościbyłabyniemożliwa;niebyłbymwstanie
tegozrobić,gdybymniedoświadczyłtakiegozbliżeniazCyganamiiniepoznałichniebywałego
poczuciahumoru,ichosobliwej,swoistejwyobraźni”.
22
