Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Przemocwszkoleapłeć
tylezadawaniebólusamowsobie,alemożliwośćkontrolowaniainnychoraz
chęćuzyskanialubpodtrzymaniadominującejpozycjiiwładzy.Stądniezwy-
kleważnąkwestiąwanaliziekażdejkonkretnejsytuacjijestwiedzadotycząca
tożsamościistatususpołecznegoosóbdoświadczającychprzemocyistosują-
cychją,atakżestrukturalnegoikulturowegokontekstu.Badaniadowodzą,że
dzieci,któresąofiaramiprzemocyrówieśniczej,bardzoczęstonależądopew-
nychszczególnychgruplubkategoriispołecznych,cooznacza,żesąpostrze-
gane,naznaczaneorazźletraktowanezewzględunajakąścechęlubzespół
cech(prawdziwychbądźnie),przypisywanychczłonkomiczłonkiniomowej
grupylubkategorii.Wtymkontekściedlazrozumieniawieluprzemocowych
zjawiskwszkoleniebędnewydajesięodniesieniedopojęciadyskryminacji,
czyligorszegoiniesprawiedliwegotraktowania,któremupoznawczychiemo-
cjonalnychuzasadnieńdostarczająreprodukowanekulturowostereotypy
iuprzedzenia.Mechanizmemgratyfikującymiźródłemsatysfakcjidlaspraw-
cówprzemocymożebyćwyprodukowanekulturowo„poczuciewyższości”
wynikającezprzekonania,żezewzględunaposiadanecechyicharakterystyki
należądokategorii„normalnych”i„lepszych”wopozycjido„innych”i„gor-
szych”
.Akceptacjadlanierówności-odbieranejjako„oczywisty”porządek
społeczno-kulturowyopartynaprzewadzejednychnaddrugimiorazmożli-
wośćarbitralnegonarzucaniaprzezgrupyuprzywilejowanegrupompodpo-
rządkowanymsymboliiznakóworazznaczeń,wzorcówzachowań,przeko-
nań,wartościinorm-jestefektemdziałaniatego,coPierreBourdieunazwał
ukrytą„przemocąsymboliczną”
.Zdaniemautoramaonarealne,chociażczę-
stonieuświadamianeprzełożenienakażdypoziomfunkcjonowanialudzi,
równieżnaichcodzienność,reprodukujebowiemspołecznedystanseimoże
uprawomocnićkażdąprzemocbezpośrednią40.
Podstawowąideą,wokółktórejzaprojektowanobadania,jestpłećkultu-
rowa,inaczejrodzaj(gender)-rozumianajakozmienny,podlegającynego-
cjacjomspołecznymkulturowykonstruktpłci,dyskurs,zbiórdefinicji,war-
tościinormdotyczącychkobiecości,męskościorazróżnicmiędzypłciami.
Powszechniepodzielaneprzezczłonkinieiczłonkówdanegospołeczeństwa
przekonaniadotyczącetego,jakieijacyprzedstawicielkiiprzedstawicieleda-
nejkategoriipłciowejsą,jaksięzachowują,coczująimyślą,jakwyglądają,
jakiemająmotywacje,zdolności,ograniczeniaitp.orazjakieljacybyćpowin-
40P
.Bourdieu,J.Passeron,Reprodukcja.Elementyteoriisystemunauczania,Warszawa
2006,s.73-75;Z.Kwieciński,Ukrytaprzemocjakopodstawaracjonalnościfunkcjonowa-
niaszkoły,w:Z.Kwieciński,Socjopatologiaedukacji,Olecko1995,s.123-133.
