Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
1.Przemocwszkoleapłeć
strzegaćjakofaktpsychologiczny,czylirodzajnarzędziapoznaniaiorientacji
wświeciewpływającymnaautopercepcję,postrzeganieinnychiindywidualne
sposobyzachowania,arównocześniejakofaktspołecznyielementskładowy
kultury,wyznaczającyzrytualizowaneformyżyciaspołecznego.EugeniaMan-
dal,integrującobieperspektywy,proponujedefiniowaniestereotypówzwią-
zanychzpłciąjako„uproszczonychsądówikoncepcjizachowaniaosobników
żeńskichlubmęskich,podzielanychprzezogółdanegospołeczeństwa,uczo-
nychwprocesiewzrastaniaisocjalizacjiwtymspołeczeństwie”45.LindaBran-
nonujmujetojeszczebardziejogólne,opisującstereotypyzwiązanezpłcią
jako„przekonaniaipostawywobecmęskościikobiecości”46.Stereotypyuwew-
nętrznionewtokusocjalizacjiiwychowaniabudulcemkulturowejiindywi-
dualnejkoncepcjirolipłciowej-rozumianejjakoprzepisy,normy,wymagania
ioczekiwaniaspołecznedotycząceludziookreślonejpłci;równocześniemają
onewpływnakształtowaniesiętożsamościpłciowejlrodzajowej47.
Niezależnieodperspektywyorazstopniaogólnościdefiniowaniabadania
dowodzą,żestereotypystanowiąpotencjalneźródłotrudnościizniekształceń
wprzetwarzaniuinformacjiorazograniczeńdoświadczeniajednostki.Mogą
byćkrzywdzące,negatywniewpływaćnarelacjeinterpersonalne,stanowiąza-
grożeniedlasamorealizacji,szansżyciowychirozwoju,częstoużywanedo
manipulowanialudźmi,awszerszymkontekścieprzyczyniająsiędokonflik-
tówspołecznychiprzemocy48.Badaniadowodzą,żestereotypyzwiązanezpłcią
mająrealnepsychologicznekonsekwencjezarównowperspektywiepodmio-
towej(intrapersonalnej)-polegającenaodmiennymwykształceniupojęcia
Warszawa1992;H.Pietrzak,Następstwaiefektystereotypowegopostrzeganiaczłowieka
iświataspołecznego,Rzeszów2000;K.Deaux,M.Kite,Stereotypypłci,w:Kobietyimęż-
czyźni:odmiennespojrzenianaróżnice,red.B.Wojciszke,Gdańsk2002;Ch.Stangor,
M.Schaller,Stereotypyjakoreprezentacjeindywidualneizbiorowe,w:Stereotypyiup-
rzedzenia,red.C.N.Macrae,Ch.Stangor,M.Hewstone,Gdańsk1999;S.L.Bem,Gen-
derschematheory:Acognitiveaccountofsextyping,„PsychologicalReview”1981,nr88,
s.354-364;D.E.S.Frable,S.L.Bem,Ifyou’regender-schematic,allmembersoftheoppo-
sitesexlookalike,„JournalofPersonalityandSocialPsychology”1985,nr49,s.459-468.
45E.Mandal,op.cit.,s.13.
46L.Brannon,op.cit.,s.212.
47J.H.Block,ConceptionsofSexRole:SomeCross-CulturalandLongitudinalPerspec-
tives,w:BeyondSex-RoleStereotypes,red.A.G.Kaplan,J.P
.Bean,Boston-Toronto1976,
s.63-78;D.Pankowska,Wychowaniearolepłcioweł,s.22-35.
48K.Deaux,M.Kite,Stereotypypłci,w:Kobietyimężczyźnił,op.cit.;R.Unger,Saun-
dra,Seksizm:perspektywazintegrowana,w:Kobietyimężczyźnił,op.cit.;T.D.Nelson,
Psychologiauprzedzeń,Gdańsk2003,s.263-306.