Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Ustaleniaterminologiczne
33
usiłujązachowaćzgodnośćmiędzywszystkimiczteremaelementami.Stąd
informacjadotyczącacechywyglądu(czasemtylkojednej,np.„spódnica”
,
„makijaż”
,„umięśnioneramiona”)wystarczy,byuruchomionazostałacała
siatkaprzekonań(schemat)inastawieńdotyczącychdanejosoby.Ponad-
toD.A.PrenticeiE.Carranzanapodstawieswoichbadańwysunęłyteo-
riędwóchwarstwstereotypupłciowego.Warstwadeskryptywnazawiera
charakterystykidotyczącetego,jakiekobietyijacymężczyźnisą,natomiast
warstwapreskryptywnaopisuje,jakieijacybyćpowinni58.Przyczymwwar-
stwiepreskryptywnejznajdująsięzarównooczekiwaniaizakazydotyczące
ściślejednejlubdrugiejpłci(rozłożonedychotomicznie),jakicechy,które
związanesązkobiecościąimęskościąniecoluźniejiktórychprzejawianie
dopuszczasięwdanejkulturzebezsankcjispołecznychuprzedstawicieli
obupłci.Zgodniezprzytaczanąjużwcześniejteoriąprzemocysymbolicznej
Pierre’aBourdieu,stereotypyzwiązanezpłciąmogąbyćanalizowanejako
narzędziewytwarzaniaipodtrzymywanianierówności,opisującbowiemar-
bitralnie,jakaosobadanejpłci„jest”(elementdeskryptywny)ijaka„powin-
nalmusibyć”(elementnormatywny),wytwarzająpresjęsocjalizacyjną.Ma
onawpływnakształtowaniesię„rodzajowegohabitusu”59,czylidyspozycji
domyślenia,odczuwaniaidziałaniadziewczątichłopców,kobietimężczyzn
wróżnychprzestrzeniachżyciaspołecznego.Ponadtostereotypywpisane
wroleinormyspołecznedotyczącepłcikontrolująiograniczająmożliwości
wyboruorazrozwójjednostek,reprodukującrównocześniedystansmiędzy
kobietamiamężczyznami60.Coszczególnieistotnewkontekścieanalizowa-
negoproblemu,stereotypysąpodstawądotworzenianegatywnychnasta-
wień-uprzedzeńzarównowobecosóbstereotypizowanych,jakiwobectych
osób,którenierealizująstereotypowegoskryptu,więcwrezultaciestająsię
źródłembodźcówiusprawiedliwieńdladyskryminacyjnychzachowańoraz
wszelkichformprzemocywobeckobietimężczyzn,dziewczątichłopców
58D.A.Prentice,E.Carranza,WhatWomenandMenShouldBe,Shouldn’tBe,Are
AllowedtoBe,andDon’tHavetoBe:TeContentsofPrescriptiveGenderStereotypes,„Psy-
chologyofWomenQuarterly”2002,nr26(4),s.269-281.
59„Habitus”definiowanyjestprzezP
.Bourdieu,jako„kompleksinterioryzacji,czyli
tendencji,postaw,dyspozycjiuwewnętrznionych,wprowadzonychwsferęludzkichna-
wyków”
,zob.A.Kłoskowska,TeoriasocjologicznaPierre’aBourdieu,w:P
.Bourdieu,J.Pas-
seron,op.cit.,s.13.
60P
.Bourdieu,Męskadominacja,Warszawa2004;L.Kopciewicz,Kobiecość,męskość
iprzemocsymboliczna.Polsko-francuskiestudiumporównawcze,Kraków2005.
