Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pozytywizmprawniczywfilozofiipolitycznej...
Początekrefleksjinadprawem,nadjegoistotą,zakładakrytycznystosunek
doobowiązującegoprawa
6
.Ponieważkrytycznystosunekdoobowiązującego
prawaniemożliwyjestwprzypadkureligii,pierwsząrefleksjęnadprawemwiąże
sięzpowstaniemfilozofii.FilozofiaprawapowstaławstarożytnejGrecji,gdyżto
Grecyporazpierwszypostawilipytanieoistotęprawaorazdalipierwszenato
pytanieodpowiedzi
7
.Zanimprzejdziemydoomówieniatego,coGrecyzostawili
namwspadku,przyjrzyjmysięjeszczejednejmitycznejhistorii,którakształtuje
wyobrażeniaświatazachodniegooprawie,anaktórąpowoływalisięrównież
wielcyfilozofowie
8
.Pokazujenamona,żeniezrozumiemyistotyprawabez
uwzględnieniarolikonfliktu.Grecydająnamświadectwo,żenaszeżyciazakłada
istnieniekonfliktu.nPrzedsokratycznifilozofowie—piszeStevenSmith—postrze-
galiludzkiświat—anawetcałykosmos—jakoskażonystałąiciągłązmianą”
9
.
NieprzypadkowoHeraklitmówiłotym,żewszystkopłynie.Togłębokiewyczucie
chaosuikruchościżyciadoskonalewyraziligreccytragicy.
Historiękonfliktumiędzydwiemanajwyższymiracjamiznajdziemy
wprzedfilozoficznejkulturzegreckiejwtragediiSofoklesa.WAntygoniekrólKre-
onpostanawiaukaraćpośmiertniePolinikazawystąpienieprzeciwkoojczyźnie,
zakazującpogrzebaniajegociała.nWydałemrozkaz,bychowaćnipłakać/Niktsię
nieważył,leczzostawiłciało/Przezpsyiptakiwpoluposzarpane”
.Antygona,jako
siostrazmarłego,sprzeciwiasiędecyzjiwładcypowołującsięnaprawowyższe
odstosowanegoprzezKreona.nNieZeusmiprzecieżtenzakazogłosił,/aniteż
Dike,mieszkankaPodziemia,/takichwśródludziprawniewyznaczyła./Niesądzę
także,bytweobwieszczenia/znaczyływięcejniżteprawabogów,/coniepisane,
stałesąiwieczne;/śmiertelnyczłowiekłamaćichniemoże:/sąbezpoczątku
izawszesążywe”
10
.ZaposłuszeństwotymprawomAntygonamusizginąć.
Antygonajesthistoriąsporumiędzyprawemstanowionymaprawem
moralnym,międzyKreonemaAntygoną,międzyposłuszeństwempaństwuapo-
6
M.Szyszkowska,Zarysfilozofiiprawa,dz.cyt.,s.55.
7
H.Coing,GrundzügederRechtsphilosophie,Berlin-NewYork1993,s.5.
8
MamtunamyśliprzedewszystkimHegla,któryAntygonęprzełożyłnajęzykniemiecki.
9
S.Smith,PoliticalPhilosophy,Yale2012,s.11.
10
Sofokles,Tragedie.TomII:KrólEdyp,Antygona,Elektra,tłum.R.R.Chodkowski,Lublin2012,
s.239,w.450-457.
27
