Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
Wstęp
***
CzymbyłBliskiWschóddlaautorówstaroruskich?Zbierającdość
enigmatyczneinformacjenatentemat,rozproszonewmaterialecerkiew-
nosłowiańskim,możnaprzyjąć,iżuznawaligoonizaobszar,znajdujący
siępozawschodniągranicąznanegoimcywilizowanegoświata-cesar-
stwarzymskiego/bizantyńskiegoichrześcijańskiejekumeny,zamieszkany
głównieprzezwyznającychislamIzmaelitów/Hagarenów/Saracenów
(ИзмаилтAне/АгарAне/Срачини,tj.ArabówiTurków),ajednocześnie
-zlokalizowanynapołudnieodwschodnich,stepowychrubieżyRusi,
którerównież-wopiniiSłowianprawosławnych-zasiedlałyniebez
-
pieczne,obcekulturowo,koczowniczeludybarbarzyńskie:poganie
bądź„bisurmanie”(бесурмане),tj.muzułmanie
4
(Pieczyngowie,Połowcy,
BułgarzyWołżańsko-Kamscy,Mongołowie/Tatarzy).
Konkretniejszychinformacjinatematterenówbliskowschodnich
dostarczałapiśmiennymRusinomprzedewszystkimlekturacerkiewnosło-
wiańskiegoprzekładuTopografiichrześcijańskiejKosmasaIndikopleustesa,
wywodzącegosięzAleksandriikupcaipodróżnika,wyraźniesprzyjającego
herezjinestoriańskiej.Swojejedynedzieło-stanowiącekompendium
dostępnejmuwiedzyastronomicznejigeograficznej,zawartejwdwu-
nastuksięgach-spisałonwjęzykugreckimwlatach547-549.Utwór
najprawdopodobniejniecieszyłsięznacznąpopularnościąwBizancjum
(donaszychdnizachowałysięzaledwiejegotrzycałościoweodpisygreckie
zIX-XIw.),byłnatomiastniezwyklecenionyirozpowszechnionynaRusi.
Badaczewskazują,żeobecnieznanychjestok.100manuskryptówwschod-
niosłowiańskichzXV-XIXw.,zawierającychfragmentylubpełentekst
zabytku(reprezentującychsiedemredakcjitekstu),atakże-jedenkodeks
proweniencjibałkańskiejzpierwszejpołowyXVIIw.,będącyzapew-
nekopiąstaroruskiegoprotografu.Zachowanymateriałrękopiśmienny
4
Natematetymologiiterminu„bisurmanie”:П.М.Меліоранскій,Заимство-
ванныявосточныясловавърусскойписьменностидо-монгольскаговремени,Санкт-
-Петербург1906,s.5-6;М.Фасмер,Этимологическийсловарьрусскогоязыка,
vol.I,Москва1986,s.132-133,160,251-252;М.А.Батунский,Россияиислам…,
s.84;А.С.Махмутова,Тюркизмыврусскихисторическихпесняхинародных
балладахXIII-XVIIвв.,ВБУ15.3,2010,s.982.
