Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DorotaKozicka
PAMFLETOWEOBLICZE
narodowymitp.).Otychzwiązkachpisałm.in.MaciejUrbanowskipo-
kazując,żewśródkrytykówzajmującychsięproblemamispołecznymi,
politycznymi,narodowymiczynp.płciowymimożnawyróżnićdwiepo-
stawy:bezstronnegobadaczaiobserwatoraorazmoralisty,nauczyciela
czyideologa,reprezentującegookreślonypunktwidzenia.Wtymdrugim
przypadku,jakpiszeUrbanowski:„tekstkrytycznyakcentowałfunkcję
wartościującąipostulatywną,przyjmująckonwencjemanifestui/lub
pamfletu”40
Wyrazistymprogramowymintencjompodporządkowanesątakieteks-
ty,jakPolskazdziecinniałaBrzozowskiego,StraconepokolenieZaga-
jewskiegoczyParyskacukierniaciasttrującychGrupińskiego,akażdy
znichstanowifragmentwiększejkampaniiprogramowej41.Niewątpliwie
teżwzorcemdlategotypuszerokozakreślonychkampaniikrytycznych
stałasięwXXwiekuwłaśnieksiążkaStanisławaBrzozowskiego,oczym
świadczynietylkotendencjadoformułowaniacałościowychprogramów
krytycznych(widocznawdwóchkolejnychprzywoływanychtuksiąż-
kach–ZagajewskiegoiKornhauseraorazGrupińskiego),aleteżbezpo-
średniealuzjedozawartychwLegendzieMłodejPolskisformułowań.
Itaknp.ostatni,podsumowującyrozdziałŚwiatanieprzedstawionego
nositytuł„Polskazdziecinniała”,„Życieułatwione”,nowyświatkul-
tury;atekstGrupińskiegokończysięznamiennądiagnozązarzucającą
środowisku„ZeszytówLiterackich”propagowaniebiernościmyślenia,
czylizdziecięcenia[podkr.autora],orazpytaniem:„Zaraz,zaraz.Czy
jużkiedyśnamsiętonieprzydarzyło?”.
Niecoinnepamfletyznalazłysięwostatniej,czwartejczęści,Opo-
lityce...Związekpolitykiiliteraturyjestwichprzypadkuszczególnie
silnyirozpoznawalnynaróżnychpoziomachtekstu–zjednejstrony
kwestiepolitycznedecydująoocenieutworówliterackich,postawpisa-
rzyitp.(PotrzęsieniuspodniamiBobkowskiego,Otrudnymkunszcie
womitowaniaFlaszena,Jeszczejedenukąszony,choćporanekświtaSła-
wińskiego),zdrugiej–interpretacja/wypowiedźnatematliteraturystaje
siędoskonałympretekstemdoostregowystąpieniaprzeciwkopolitycz-
nymczyideologicznymadwersarzom(tak,jaktomamiejscewOstatnim
dzieleReymontaNowaczyńskiegoczywLiściedoWłodzimierzaMarta
40M.Urbanowski,Reprezentować W:„Kartografowiedziwnychpodróży”.
WypisyzpolskiejkrytykiliterackiejXXwieku.RedakcjaiwstępM.Wyka.Kra-
ków2004,s.153.
41Por.kolejno:LegendaMłodejPolskiBrzozowskiego(1910),Światnie
przedstawionyKornhauseraiZagajewskiego(1974),Dziedziniecstrusichsamic
Grupińskiego(1992)
30
