Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pamfletoweobliczedwudziestowiecznejkrytyki
Walca).Pamfletytemająnajczęściejcharakterostrego,demaskatorsko-
-polemicznegowystąpienia,obudowanegospektakularnymiprzykładami
iradykalnymiocenamiautora
Trochęinny(ibardziejdyskusyjnyzpunktuwidzeniaprzyjętejkla-
syfikacji)charaktermajątekstyWierzbickiegoiHorubały.Pierwszy
znich,wykorzystującyformętraktatu,stanowiostrą,przenikliwąanali-
zępostawpolskichintelektualistówwokresiePRL-u(iwtymznaczeniu
mógłbysięznaleźćrównieżwczęścitrzeciej),natomiasttekstHorubały
topamfletowyimiennyportretjednegoznajbardziejznanychpolskich
opozycyjnychintelektualistów(równiedobrzemógłbywięcznaleźćsię
wczęścipierwszejlubdrugiej).Sądzęjednak,żezasadniczymkonteks-
temobutychpamfletowychwystąpieńjestfunkcjonowanieliteratury
wprzestrzenizdominowanejprzezpolitykę.
Nierzadkorównieżzdarzasiętak,żekrytycyonajbardziejwyrazi-
stychpoglądachigwałtownymusposobieniu(atacywłaśniesąprzeważ-
nieautoramipamfletów)stająsiębohateramipamfletowychwypowiedzi.
Starałamsiętopokazać,komponującniniejsząantologięizamieszczając
takiepamflety,którychbohateramisąautorzyinnychznanychpamfle-
towychwystąpień.Takjestnp.wprzypadkuBrzozowskiego,Feldmana,
Sandauera,Barańczaka,Zagajewskiego,Boya,Nowaczyńskiego,Sło-
nimskiego,Michnika,Miłosza,Horubały,Gałczyńskiego,którzywystę-
pująwniniejszejantologiiwpodwójnejroliautoraibohatera.
Cociekawe,acotakżeświadczyoistotnej,aktywizującejrolipamfle-
tuwżyciuliterackim,tofakt,iżwielespośródpamfletowychwystąpień
spotkałosięzrówniezjadliwą,ostrą,dowcipnąodpowiedzią.Wwielu
przypadkachmożnabywięcmówićoczymśwrodzajudialogupamfle-
towo-polemicznego.Zewzględunainneceleiprzejrzystośćniniejszej
antologiiniezamieszczamjednaktakichodpowiedzi(nawettychnajcie-
kawszych),natomiastwpierwszymprzypisiedokażdegotekstuwskazu-
ję,wmiaręmożliwości,nanajważniejszepolemicznetekstyinakreślam
charakterdialoguczysporu,jakitoczyłsiępodwpływemprezentowane-
gowystąpieniapamfletowego.
Podobnopamfletystarzejąsiębardzoszybko,jajednaktąpublika-
cjąchciałabymprzeciwstawićsiętemustereotypowemustwierdzeniu,
aprzynajmniejpodaćjewwątpliwość.Boprzeczytanerazjeszcze(jeśli
nawetniewszystkie,tonapewnowieleznich)bawią,drażnią,prowoku-
ją...aconajważniejsze–pokazują,żeliteratura(życieliterackie,kultura)
tocośnaprawdęważnego,coś,ocowartowalczyć,obrażaćsięnawza-
jem,spieraćsięi„kruszyćkopie”...Czytomało...?
31
PAMFLETOWEOBLICZE
