Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GenezaprodukcjiichwałyPanaSienkiewicza
otoczeniepanaSienkiewiczaskładasięzfilistrów–naturalnie,ktolubi
pańskiepolowanka,tenmusiżyćzfilistrami,darmozjadami,jakPoła-
niecki;aletoniejestusprawiedliwienieanidlaczłowieka,anitymmniej
dlaautora:polujączpanami,choćnauczymysięwładaćbronią,niesta-
niemysię,przeztojednakbojownikami,nienabędziemyinstynktówwo-
jowniczych,leczraczejlokajskich–„niemogłemprzecieżhrabiemupsuć
strzału”,piszezrozczuleniempewienuczonystrzelechrabiowski.Autor
ruipowinienpoznaćszersześrodowisko,niżgronoswychserdecznych
przyjaciół.
KończącrzeczokrytyceMatuszewskiego,musimyzauważyć,żekry-
tykniepowinienkrępowaćsięuprzejmościąidobrociąserca,zwłaszcza
krytykztakimwykształceniemliterackimitalentem,jakMatuszewski;
albowiemjegosądstaniesięobowiązującymdlawieluiprzyczynisiędo
rozpowszechnieniaiutrwaleniafałszu26
PotakimugruntowaniusławypanaSienkiewiczazgromadziłasię
całazgrajakondotierów,najemnikówilokai,którzytęsławęzaczęliroz-
trąbywaćnawszystkiestronyświata,wytworzyliowczypęd,powszech-
nebeczenie[ ]
*
Zobaczmyteraz,jakteskutkidziałalnościpanaSienkiewiczanana-
szeciemne,ociężałe,skołatanespołeczeństwobyłyfatalne.Rozlałaona
wżyłyspołeczeństwaciemnotę,niewolniczość,zwierzęcość,wzmogła
filisterię,ożywiłagnijącąszlachetczyznęiarystokracjęzjejbezduszny-
miformami,dobrymtonem,herbamiitd.;usprawiedliwiłaoportunizm
–teraz,gdykomuśzarzucićzmianęprzekonań,chowaonsięzarozdę-
tereklamąplecySienkiewicza,twierdząc,żetenprocedertoewolucja.
Wzmogłageszefciarstwoklerykalne,handelświętościami,jubileuszów-
kami,całunami;klerykalnyszowinizm,pogardędlanaukiiwszelkich
głębszychpierwiastkówtwórczości,rozpanoszeniesięnajemnictwalite-
rackiegoilokajstwa.Nieprędkospołeczeństwozdoławydalićzsiebiete
trupie,paraliżującepierwiastki.
26Wszakżezaraztryumfalniepismadoniosły,żekrytykaMatuszewskiegozo-
stałaprzetłumaczonanajęzykrosyjskiipomieszczonawjakiejśgazecie.
47
OPISARZACH...
