Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Rozkładpróbek
35
1:2)stosujesięprzyoznaczaniusiarkiwwęglulubniektórychrudach.Siarkapodczas
ogrzewaniamieszaninywtygluprzechodziwsiarczany.
metodakupelacji
Omawiającsposobyrozkładupróbeknależyjeszczewspomniećometodziekupelacji,
stosowanejwprawieniezmienionejodwiekówpostacidorozkładuminerałówistopów
zawierającychmałeilościmetaliszlachetnych(złota,platyny,srebra)wceluwydzielenia
ioznaczeniaichsumy.Wmetodziekupelacjiwykorzystujesięłatwość,zjakąmetale
szlachetneredukująsiędopostacielementarnejistapiajązołowiem.
Zasadametodyprzedstawiasięnastępująco:rozdrobnionąpróbkęmieszasięzglejtą
(PbO),sodą,boraksemizmateriałemorganicznym(np.mąką,sproszkowanymwęglem)
jakosubstancjąredukującą.Podczasogrzewaniamieszaninytworzysięispływanadno
naczyniaołówzzawartymiwpróbcemetalamiszlachetnymi.Otrzymanystopmeta-
liczny,oddzielonymechanicznieodlżejszejszlaki,umieszczasięwporowatymtyglu
(kupeli)zpopiołukostnegolubzmagnezytu.Podczasogrzewaniawpowietrzuołów
ulegautlenieniu,aciekłytlenekołowiu(II)wsiąkawporowateścianytygla(procesten
nosinazwękupelacji),ażwkońcuwtyglupozostajekulkastopuzłożonegotylkozme-
taliszlachetnych.Rozdzieleniastopunaposzczególneskładniki(złoto,srebro,platynę)
możnadokonaćnadrodzechemicznej.
Użytkowanienaczyńplatynowych
Wnaczyniachplatynowych(tyglach,parownicach)przeprowadzasięwieleoperacji
analitycznych,np.stapianiepróbekztopnikami,spiekaniepróbek,prażenieosadów,od-
parowywanieroztworówzkwasemfluorowodorowym.Platynajestmetalemszlachetnym,
odpornymnadziałaniewieluchemikaliów,owysokiejtemperaturzetopnienia(1770OC).
Czystaplatynajestzbytmiękkajakomateriałnanaczynia.Utwardzająniewielkidoda-
tekirydu.Stopyplatynowo-irydowe,używanedowyrobunaczyńchemicznych,zawierają
0,5–1%irydu.
Pozakorzystnymzwiększeniemtwardościstopudodatekirydupowodujenieko-
rzystnywzrostlotnościplatyny.Prażonawtemp.900OCzarównoplatynaczystajak
izdomieszkąiryduniezmniejszaswejmasy.Wtemperaturze1000OCubytekmasy,
liczącna100cm2powierzchninaczyniainaczasprażeniarówny1h,wynosi0,08mg
wprzypadkuplatynyczysteji0,30mgwprzypadkuplatynyzirydem.Odpowiednie
wartościwtemp.1200OCwynosząjuż0,8i1,2mg.Biorącpoduwagę,żepowierzch-
nia25-mililitrowegotyglawynosi80–100cm2,należyliczyćsięzubytkiemmasytygli
platynowychpodczasprażeniawnichosadów.Czasprażenianiektórychosadówwyma-
gającychwysokiejtemperatury,1100–1200OC,powinnosięograniczaćdoniezbędnego
minimum.Wprzeciwnymbowiemraziemogąwyniknąćznacznebłędywskutekubytku
masytyglawczasieprażenia.
Tygleplatynoweumieszczasiępodczasprażeniawtrójkątachporcelanowychluble-
piejkwarcowych.Nienależydotykaćogrzanejdoczerwonościplatynyinnymimetalami.
