Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.1.2.
Czynnośćoptycznasubstancji
Wmetodzieoptycznejzwanejpolarymetriąmierzysięwartośćkątaskręceniapłasz-
czyznypolaryzacjiświatłaspolaryzowanegoliniowo.Zdolnośćskręcaniapłaszczyzny
światłaspolaryzowanegomająsubstancjeoptycznieczynnezarównoorganiczne,
jakinieorganiczne,np.kwarc,białkaczyroztworycukrów.
Aktywnośćoptycznasubstancjijestzwiązanazbudowąprzestrzennąjejcząste-
czek.Najogólniejmówiąc,jeżelicząsteczkidanegozwiązkunieposiadająelementów
symetrii(tj.środkasymetriiipłaszczyznysymetrii)sąoptycznieczynne.
Cząsteczkiasymetrycznesąrównocześniecząsteczkamichiralnymi(gr.cheir
-ręka),tzn.niesąidentycznezichodbiciamilustrzanymi,takjakrelacjapomiędzy
prawąilewąręką,którychniemożnanałożyćnasiebietak,abypokrywałysięzesobą
wszystkiepalce.Najczęstszym,choćniejedynympowodemasymetriicząsteczki,jest
obecnośćczterechróżnychpodstawnikówzwiązanychztymsamymatomemwęgla,
tzw.węglemasymetrycznym.
B
A
C
X
Y
np.aldehydglicerynowy
B
lub
X
C
A
Y
CHO
H
C
OH
CH
2OH
Centramichiralnymicząsteczekorganicznychmogąbyćnietylkoatomywęgla,
lecztakżetakieheteroatomy,jakazot,siarkaczyfosfor.
Substancjeoptycznieczynnemogąskręcaćpłaszczyznępolaryzacjiświatławpra-
wo(sątotzw.substancjeprawoskrętne)lubwlewo(substancjelewoskrętne).Jeżeli
substancjaskręcapłaszczyznępolaryzacjiświatławprawo,czylizgodniezruchem
wskazówekzegara,oznaczonajestznakiem(+)przedliczbąokreślającąwartość
kąta,jeżeliwlewo,znakiem(-).Kierunekskręcaniaokreślamy,patrzącwkierunku
przeciwnymdokierunkubiegupromienia.
3.Polarymetria
51
