Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ciał,apojęciesolijednostkowe,odniesionedokonkretnejsubstancji,
przerastałowterminabstrakcyjny,oznaczającypewnąjakość,zawartą
wciele.Trudnoprzytymwyrokować,czydlaalchemikówsiarka,rtęć
isólbyłyrealnymiskładnikamiciał,czyteżraczej–jaknp.dlaJ.B.van
Helmonta–„principiamiheterogenności”ciał.Borychłopojawiłysię
wyjaśnienia,żeniesątozwykłasiarka,czyzwykłartęć,ale„filozoficz-
nasiarka”czy„rtęćfilozofów”.
IdeętrzechpoczątkówbardzojasnoprzedstawiłParacelsuswdziełku
pt.UeberdieNaturderDinge.AllesiebenMetalle–czytamytam–ausdreiMa-
teriengeborenwerden,nämlichausMercurius,SulphurundSal,dochsieunterscheiden
sichbeiFarbe(..)IndergleichenWeiseauchdieTinkturenundderSteinderWeisen(..)
DiesedreiSubstanzennennter(Hermes,I.S.)Geist,SeeleundLeib(..)DieEntste-
hungderMineraleundhalbenMetalleistnichtanderszuverstehen,alsamAnfangvon
denMetallenangezeigtwordenist.(..)SieentstehennichtsowiedieMatalle,sondern
auseinemunvollkommenenundgeringenMercurius,auseinemunvollkommenenund
geringenSulphur
,undauseinemunvollkommenenundgeringenSal28.
TeoriatrzechpoczątkówParacelsusapanowaławmyślialchemicznej
ażdowiekuXVIII.AlewwiekuXVIIzaistniałynowe,bardzoważne
okoliczności.Nauczonosięotrzymywaćsolenadrodzelaboratoryjnej.
J.R.Glauber(1604–1668),ogrzewającsaletręzwęglemwydestylował
kwasazotowy(„lotnąsaletrę”)aoboktegootrzymał„saletręzestalo-
ną”,tj.węglanpotasu,łączączaśtedwaproduktyzesobąnapowrót
uzyskałsaletrę.Tejostatniejreakcjitowarzyszyłoobfitewydzielanie
gazu(ditlenkuwęgla).Byłtooczywistyprzykładotrzymywaniasoli
wreakcjikwasuzzasadą(alkalicznąsolą,jakąjestwęglanpotasu).
WreakcjizaśsolikamiennejzkwasemsiarkowymotrzymałGlauber
28PhilippTheophrastusvonHohenheim,Paracelsusgenannt.UeberdieNaturderDinge.Ks.I,w:Th.Par-
acelsus,DasHimmelderPhilosophen.Magische,AlchemistischeundAstrologischeSchriften.Nordlingen
1988,s.101i103.
31
