Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybraneaspektyprawnepraktykichirurgicznej
21
1.1.3
Przeszczepianiekomórek,tkanek
inarządów
Wpraktycechirurgicznejcorazczęściejprzepro-
wadzasięprzeszczepianiekomórek,tkanekinarzą-
dów.Stanowitoprzedmiotodrębnejregulacjipraw-
nejzawartejwUstawieopobieraniuiprzeszczepia-
niukomórek,tkanekinarządów1.
Wodniesieniudoprzeszczepówexmortuowusta-
wieprzyjętozasadęzgodydomniemanej.Oznacza
to,żesąonedopuszczalnezezwłokludzkich,jeże-
liosobazmarłaniewyraziłazażyciasprzeciwu.
Sprzeciwmożebyćwyrażonywformiewpisudo
Centralnego
Rejestru
Zgłoszonych
Sprzeciwów,
oświadczeniapisemnegozwłasnoręcznympodpisem
luboświadczeniaustnegozłożonegowobecnościco
najmniejdwóchświadków,wchwiliprzyjęciado
szpitalabądźwczasiepobytuwszpitalu.Sprzeciw
możewyrazićtakżeprzedstawicielustawowymało-
letniegolubosoby,któraniemapełnejzdolnoścido
czynnościprawnych.Uprzedniozgłoszonysprzeciw
możebyćcofniętywkażdymczasie.
Jeżelizachodzipodejrzenie,żezgonnastąpił
wwynikuczynuzabronionegopodgroźbąkary,po-
braniakomórek,tkanekinarządówmożnadokonać
pouzyskaniuzgodywłaściwegoprokuratora.
Pobraniemateriałudoprzeszczepudopuszczalne
jestpostwierdzeniutrwałegoinieodwracalnegousta-
niaczynnościpniamózgu(śmiercimózgowej).
Śmierćmózgowąwkonkretnymprzypadkustwier-
dzićmożepowołanaprzezkierownikawłaściwego
zakładuopiekizdrowotnejkomisjazłożonaztrzech
lekarzy.Wjejskładwchodzićmusiconajmniejje-
denspecjalistawdziedzinieanestezjologiiiinten-
sywnejterapiiorazjedenspecjalistawdziedzinie
neurologiilubneurochirurgii.Orzeczeniakomisji
musząbyćjednomyślne.Lekarzewchodzącywskład
komisjiniemogąbraćudziałuwpostępowaniutrans-
plantacyjnymodosobyzmarłej,uktórejdanakomi-
sjastwierdziłaśmierćmózgową.
Katalogprzesłanekdopuszczalnościprzeszczepu
invivojestzezrozumiałychpowodówznaczniebar-
dziejrozbudowany.WUstawieprzedewszystkim
ograniczonokrągosób,któremogąbyćdawcami
przeszczepów.Pobraniekomórek,tkanekinarządów
jestdopuszczalnetylkowówczas,gdynastępujena
rzeczkrewnegowliniiprostej,osobyprzysposobio-
1Dz.U.nr138poz.682zezmianami:Dz.U.z1997r.nr88poz.
554,nr104poz.661,Dz.U.z2000r.nr120poz.1268.
nej,rodzeństwalubmałżonka.Możeonobyćdoko-
nanerównieżnarzecznosobybliskiej”2,leczwtym
przypadkukoniecznajestzgodasądurejonowego,
właściwegozewzględunamiejscepobytudawcy.
Wymógzgodysądunaprzeszczepnarzecznosoby
bliskiej”manaceluwyeliminowanieprzeszczepów
dokonywanychzpobudekkomercyjnych.
Ustawadotyczącatransplantacjinieogranicza
kręgudawcówjedyniewodniesieniudoszpikukost-
negolubinnychregenerującychsiękomórekitka-
nek.
Ozasadnościicelowościpobraniamateriałudo
przeszczepuodokreślonegodawcyiprzeszczepienia
gookreślonemubiorcydecydujelekarzdokonujący
transplantacjinapodstawieaktualnegostanuwiedzy
medycznej.
Zabiegpobraniamusibyćpoprzedzonyniezbęd-
nymibadaniamilekarskimi,ustalającymi,czyryzyko
tejczynnościniewykraczapozaprzewidywanegra-
nicedopuszczalnedlategorodzajuzabiegówinie
upośledziwistotnysposóbstanuzdrowiadawcy.
Lekarzmaobowiązekszczegółowegopoinformo-
waniazarównokandydatanadawcę,jakibiorcę
orodzajuzabiegu,oryzykuznimzwiązanym
iomożliwychtypowychnastępstwachdlajegozdro-
wiawprzyszłości.Jeżelikandydatemnadawcęlub
biorcęjestkobietaciężarna,ocenaryzykapowinna
obejmowaćrównieżnastępstwadlamającegourodzić
siędziecka.
Fundamentalnąprzesłankądopuszczalnościprze-
szczepukomórek,tkaneklubnarządówjestdo-
browolnazgodawyrażonawobeclekarzaprzez
dawcę,którymusibyćosobąwpełnizdolnądo
czynnościprawnych.
Zgodadawcymusitakżeobejmowaćokreśloną
codotożsamościosobębiorcy.Wymógokreślenia
osobybiorcyniedotyczytylkozabiegupobrania
szpikukostnegolubinnejregenerującejsiętkanki.
Operacyjnycharakterzabiegupobraniawymaga
oczywiście,abyzgodamiałaformępisemną.Równie
istotnajestjednocześniepisemnazgodabiorcy.Obej-
mujeonazgodęnaprzyjęciekomórek,tkaneklubna-
rząduodokreślonegodawcy,ztymjednak,żebiorca
2Pojęcienosobybliskiej”niezostałowUstawiezdefiniowane,ma
onozpewnościązakresszerszyniżpojęcienosobynajbliższej”
wrozumieniukodeksukarnego,niemajednakwprawiebliższego
określeniategoterminu,choćjestonoużywanewprawiecywil-
nym.Należywięctraktowaćtookreśleniejakoużytespecjalniedo
celówstosowaniaUstawytransplantacyjnej,któregozakresustali
orzecznictwosądowewtokurozpatrywaniawnioskówowyraże-
niezgodynadokonanieprzeszczepuinvivo.
