Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Podstawychirurgii
lekarzmaobowiązek–jeślijesttomożliwe–po-
przedzićopiniądrugiegolekarzatejsamejspecjalno-
ści.Koniecznajesttakżeodpowiedniaadnotacja
wdokumentacjimedycznejorazoczywiściepoinfor-
mowaniechorego,przedstawicielaustawowegoalbo
sąduopiekuńczego.
Wpiśmiennictwieprawniczymzakresudzielone-
gowtakimprzypadkuchirurgowiuprawnieniajest
kwestionowany.Zgłaszanesąwątpliwości,codo
zgodnościzKonstytucjąorazzMiędzynarodowym
paktemprawobywatelskichipolitycznych.Podkre-
ślasięteż,żeprzepistenjestsprzecznyzEuropejską
konwencjąoprawachczłowiekaigodnościistoty
ludzkiejwobeczastosowańbiologiiimedycyny.
Wzwiązkuztymwyrażonosugestię,abyomawiany
przepisuzupełnionoklauzuląonastępującejtreści:
nZmianazakresuzabieguoperacyjnegobądźmetody
leczenialubdiagnostykiniemożeobejmowaćtych
działań,codoktórychpacjentprzedzabiegiemświa-
domie,wsposóbwyraźnyzastrzegł,iżniewyrażana
niezgody”.Uzupełnienietegorodzajuuzasadnione
jestkoniecznościąstworzeniapełnejgwarancjidla
ochronyautonomiijednostki1.
1.1.2
Eksperymentleczniczy
Problemnależytejzgodynaoperacjęnabiera
wpraktycechirurgicznejszczególnegoznaczenia
wodniesieniudoeksperymentuleczniczego(ekspe-
rymentbadawczyzostanietu–zewzględunaramy
opracowania–pominięty).Zgodniezdefinicją2,eks-
perymentemleczniczymjestwprowadzenieprzezle-
karzanowychlubtylkoczęściowowypróbowanych
metoddiagnostycznych,leczniczychlubprofilak-
tycznychwceluosiągnięciabezpośredniejkorzyści
dlazdrowiaosobyleczonej.Możeonbyćprzeprowa-
dzony,jeżelidotychczasstosowanemetodymedycz-
neniesąskutecznelubjeżeliichskutecznośćniejest
wystarczająca.
Warunkidopuszczalnościeksperymentutoza-
równoistotnośćznaczeniaspodziewanejkorzyści
leczniczej,jakteżzasadnośćprzewidywaniatejko-
rzyściorazcelowośćprzeprowadzeniaeksperymentu
wświetleaktualnegostanuwiedzy.Charakterekspe-
rymentumusiteżbyćzgodnyzzasadamietykilekar-
skiej.Wdziałalnościchirurgaważnajestzwłaszcza
kwestiadopuszczalnegoryzykaeksperymentuleczni-
czego.Słusznywydajesiępogląd,żeimwiększejest
1SzerzejnatentematL.Kubickinapisałwartykule:Sumieniele-
karzajakokategoriaprawna.PrawoiMedycyna,1999,4,9–11.
2Art.21ust.2Ustawyozawodzielekarza.
zagrożeniedlażyciachorego,tymwiększymożebyć
dopuszczalnystopieńryzyka.
Osobapoddawanaeksperymentowileczniczemu
musibyćuprzedniopoinformowanaoeksperymen-
talnymcharakterzeproponowanegozabiegu,ojego
celach,sposobachiwarunkachprzeprowadzenia,
spodziewanychkorzyściachleczniczych,ryzykuoraz
omożliwościachodstąpieniaodeksperymentu
wkażdymjegostadium.Gdybyjednaknatychmia-
stoweprzerwanieeksperymentumogłospowodować
niebezpieczeństwodlażycialubzdrowiapacjenta,le-
karzmaobowiązekpoinformowaniagootym.
Przeprowadzenieeksperymentuleczniczegowy-
magaoczywiściepisemnejzgodychorego.Wrazie
niemożnościwyrażeniazgodypisemnej,zarówno-
ważnąuważasięzgodęustną,złożonąwobecności
dwóchświadków,cowymagajednakodnotowania
wdokumentacjimedycznej.Przyeksperymencie
leczniczymchronionajestwwiększymstopniupod-
miotowośćmałoletniego.Obokbowiemzgodyna
eksperymentprzeprowadzonywobecnieletniego,
wyrażonejpisemnieprzezjegoprzedstawicielausta-
wowego,wymaganajesttakżezgodapisemnanietyl-
komałoletniego,któryukończył16lat,lecztakże
małoletniegowwiekuponiżej16lat,jeżelijeston
wstaniezrozeznaniemwypowiedziećsięwsprawie
swegouczestnictwaweksperymencie.Podobniewy-
maganajest–obokzgodyprzedstawicielaustawowe-
go–pisemnazgodaosobycałkowicieubezwłasno-
wolnionej,jeżelimożezrozeznaniemzająćstanowi-
skow
sprawiepoddania
się
eksperymentowi
leczniczemu.Istotnarolaprzypadaturównieżsądowi
opiekuńczemu.Zgodasądujestwymaganawdwóch
przypadkach:
z
jeżeliosoba,któramapełnązdolnośćdoczynno-
ściprawnych,niejestwstaniezrozeznaniemwy-
powiedziećsięcodouczestnictwawekspery-
mencieleczniczym;
z
gdyprzedstawicielustawowyodmawiazgodyna
udziałchoregoweksperymencieleczniczym,
azdaniemlekarzaprzeprowadzeniezabiegueks-
perymentalnegojestwskazane.
Należyjednakpodkreślić,żeuzyskaniewymaga-
nejzgodynaprzeprowadzenieeksperymentuleczni-
czegoniejestkoniecznewprzypadkachniecierpią-
cychzwłokiiwsytuacjibezpośredniegozagrożenia
życiachorego.
Podjęcieeksperymentuleczniczegowobeckobie-
tyciężarnejwymagawnikliwejocenyzwiązanego
ztymryzykazarównodlamatki,jakidziecka.
