Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Noszczyk(red.),Chirurgiatętniciżyłobwodowych.Tom1,Warszawa2006
ISBN978-83-200-3252-9,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2007
12
Zagadnieniaogólne
Ryci1i14iPłaskorzeźbazeświątyniAsklepiosawAtenach.
Według:FooteRiP
i[113].
Ryci1i15iAulusC.Celsus.Według:FooteRiP
i[113].
utrudnionegoodpływukrwizkończyndolnych.Wie-
leznichpozostałoaktualnychdodziś.
ClaudiusGalen(130–200),lekarzrzymskipocho-
dzeniagreckiego,zapomocąsondyprzewlekałprzez
żylaknić,zawiązywałjąnakońcu,asamżylakusu-
wał,wynicowującgo[wg72,75].
TeoriaGalenawpływupłynówustrojowychna
tworzeniesiężylakówiowrzodzeńprzetrwałaażdo
połowyXVIIIwieku.Teoriata,którejpoczątkisięga-
jąHipokratesa,przypisywałapowstawanieżylaków
uciskowizalegającejkrwinaścianężył,szczególnie
wówczas,gdyciałobyłoprzepełnionengęstą”krwią
[wg76].ZwolennicyteoriihumoralnejGalenaprze-
strzegaliprzedbandażowaniemkończyn,uzasadnia-
jąctomożliwościąwtłoczeniaszkodliwychpłynów
donaczyńżylnych,cownastępstwieprowadziłoby
dogroźnychpowikłań.Poglądtenutrzymywałsię
długo.JeszczewpołowieXVIIIwiekuHenriLe
Dran(1685–1773)weFrancjiiLorenzHeister
(1683-1758)wNiemczechtwierdzili,żeowrzodzenia
pozwalająnaspływcieczyustrojowych,którejeśli
pozostaną,sączynnikiemchorobotwórczym[wg72].
Bizantyjski
encyklopedysta
Aribasius
(ok.
325–403)stosowałdoleczeniażylakówmetodębar-
dzopodobnądopodanejprzezW.Babcocka[wg72].
InnylekarzAëtiuszAmidy(502–575)nadTygrysem
byłprawdopodobniepierwszy,którystosowałwle-
czeniużylakówpodwiązywaniepniżylnych[wg72].
ChirurgarabskiAbulcassiszAndaluzji(ok.
935–1013)wswoimpodręcznikumedycyny,zawie-
rającymcałąwiedzęochirurgii,jakąpodawałyźró-
dłaarabskie,twierdził,żeżylaki–jeślisąrozległe
–należywycinaćzlicznychmałychcięć[wg72].
InteresująceinformacjepochodzązprzełomuXV
iXVIwieku.DijckzNiederrheinwpiśmiez1500
rokupodajewłasnąmetodęoperacji.Wśrodkowej
częściudapodwiązywałdwukrotnieżyłęodpiszcze-
lową,poczymwycinałleżącymiędzynimiodcinek
odługości7–10cm[wg75].Z1501rokupochodzi
opisoperacjipodanyprzezperskiegolekarzaBa-
ha-ul-Douleha.Ponacięciuskóryuwidoczniałżyłę,
przecinałjąpodłużnie,poczymmasowałwcelu
oczyszczeniazngęstej”krwi.Wprzypadkach,wktó-
rychpostępowanietakieniebyłowedługniegobez-
piecznelubjeśliwystąpiłnawrótżylaków,zalecał
uwidocznienieiusunięcieżyły.Przyżeganieistoso-
wanienaskóręmaściściągającychuzupełniałokura-
cję[wg77].
SłynnyfrancuskichirurgA.Paré,piszącw1579
rokunatematetiologiiżylaków,podajejakopierwot-
neprzyczynynciężkiewstrząsyorganizmu,takiejak
skakanie,bieganie,uciążliwepieszewędrówki,no-
szenieznacznychciężarówlubtortury”.Wprzypad-
kachprzewlekłychodradzałoperacjęzewzględuna
przedostaniesięnszkodliwej”krwidoszlachetnych
częściciała,comogłopociągnąćzasobąnzłośliwe
wrzody,raka,obłąkanielubuduszenie”.Wopisywa-
nychprzezsiebieprzypadkach,odpowiadającychob-
razowizapaleniażyłpowierzchownych,Parénacinał
żylaknożem(ryc.1.16),anastępniewymasowywał
krewzjegownętrza.Pooperacjizalecałkilkudniowy
odpoczynek.Innąmetodąoperacyjnąstosowaną
przezParébyłopodwiązywanienaudzieżyłyodpisz-
czelowej.Metodętęrozpowszechniłżyjący300lat
późniejFriedrichTrendelenburg(1844–1924),naka-
zującpodwiązywaniejaknajbliżejujściadożyły
udowejorazwycinaniefragmentużyłyodpiszczelo-
wej.
W
1603
roku
Fabricus
d’Acquapendente
(1537–1619)wydałtraktatpoświęconyzastawkom
żylnym(”Devenariumostiolis”)[wg78].Jegobada-
nianadzastawkamikontynuowaliAnglicyWilliam
