Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Noszczyk(red.),Chirurgiatętniciżyłobwodowych.Tom1,Warszawa2006
ISBN978-83-200-3252-9,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2007
Ryshistorycznyleczeniachoróbnaczyń
nowegowycięlirozwidlenieżyłygłównejdolnej,
którązastąpiliprzeszczepemrozwidlonymaortyalo-
genicznej.Pooperacjiobjawyklinicznezespołużyły
głównejdolnejustąpiły,jednakflebografiawykazała
niedrożnośćprzeszczepu.WtymsamymrokuL.
Blumiwspółpracownicywykonalipodobnąoperację,
stosującpozabieguwlewkroplowyheparynydoobu
żyłodpiszczelowych.Flebografiawykonanajedena-
ściemiesięcypooperacjiwykazaładrożnośćprze-
szczepu[106].Byłtoprawdopodobniepierwszy
przeszczepwobrębieżyłygłównejdolnejzakończo-
nycałkowitymsukcesem[wg107].
W1956rokuukazałasięobszernamonografiaH.
DoddaiF.B.Cockettapt.:nThePathologyandSur-
geryoftheVeinsoftheLowerLimb”.W1960roku
EduardoC.PalmaiRubenEsperonzMontevideo
przedstawilipierwszy,zakończonypowodzeniem
przypadekprzeszczepuskrzyżowanegożyłyodpisz-
czelowejwzespolepozakrzepowym[108].Rokpóź-
niejRobertSchrameliHenryOlindezNowegoOrle-
anudonieśliozastosowaniużyłyodpiszczelowejjako
pomostumiędzyukłademżyłygłównejgórnejaukła-
demżyłygłównejdolnej[109].Wnastępnychlatach
wieluchirurgówwwarunkachdoświadczalnychikli-
nicznychstosowałodoodtworzeniaprzepływużylne-
goróżnorodneprotezyorazprzeszczepywłasno-
iobcopochodne.Abyzapobieczapadaniusięścian
wszczepów,
produkowano
protezy
zaopatrzone
wusztywniającepierścienielubspirale.Stosowano
metalowelubplastikowepierścienie,zapomocąktó-
rychzespalanożyły.Wykonywanoobwodowooddal-
szegozespoleniaczasoweprzetokitętniczo-żylne.
Wcelupoprawynienajlepszychwynikówoperacji
proponowanopodawanieheparynyiinnychleków
przeciwzakrzepowychorazlekówimmunosupresyj-
nych,którestosowanoprzed,wczasieipozabiegu.
Ciąglejednakprotezowanieżyłniedajezadowalają-
cychwyników.
Chirurgicznemetodyzapobieganiazatoromtętnicy
płucnejwprowadziłw1934rokuAmerykaninJohn
Homans(1877–1954),którywceluniedopuszczenia
doponownegozatorupodwiązałżyłęudową.Pod-
wiązanieżyłygłównejdolnejwprowadziłA.Ochsner
w1943roku.Wnastępnychlatach,abyuniknąćze-
społupozakrzepowegoobukończyndolnych,zakła-
danonażyłęgłównąróżneząbkowanezaciskilub
marszczonojejściany.W1967rokuKaziMobin-Ud-
denzewspółpracownikamizaprojektowalifiltr
wkształciemałejparasolki,którywprowadzonodo
żyłygłównejdolnejprzeznacięcieprawejżyłyszyj-
nejwewnętrznej.Pierwszymprzezskórnymfiltrem
byłnBird’sNest”zaprojektowanyw1983roku[wg
110].WtymsamymrokuzastosowanofiltrSimon
Natinol,mającyzdolnośćnzapamiętywania”kształtu
zależnegoodtemperatury[wg110].Pozafiltramista-
łymi,ostatniowprowadzanesąfiltryczasowe.
Jakopierwszyusunięciezatoruztętnicypłucnej
wykonałw1908rokuF.Trendelenburg.Pomyślnie
17
zakończonąembolektomięprzeprowadził16latpóź-
niejNiemiecMartinKirschner[wg5].W1961roku
J.T.Sharpusunąłzatorpłucnywkrążeniupozaustro-
jowym.Pierwszątrombendarteriektomiętętnicypłuc-
nejwykonałw1963rokuWilliamA.SnyderzSan
Diegozewspółpracownikami.
***
Współczesnachirurgia,któradziękidoświadcze-
niom,wynikającymzdługiejhistorii,idzisiejszej
wysokiejtechnicezdobyłamożliwościleczeniacho-
róbtętniciżył,rozwijasięnadal.Przywiązujesię
ogromneznaczeniedoposzukiwańnowychmodyfi-
kacjiprzeszczepówbiologicznychiprotezztworzyw
sztucznych.Kontrolujesiędoświadczalnieiwprowa-
dzadopraktykinowerozwiązaniatechniczne,takie
jakcewnikidorozszerzaniamechanicznegotętnic,
czyteżspecjalnieprzystosowanylaser.Przykładasię
wagędolepszegopoznaniafizjopatologiitętniciżył,
mechanizmówkrzepnięcia,neoangiogenezylubteż
poznaniawpływuobciążeńdziedzicznychnapowsta-
waniechoróbnaczyń.Wszystkietenowedziedziny
uzupełniaćbędąwprzyszłości–wcorazwiększym
stopniu–leczeniechirurgiczne.
Piśmiennictwo
1.vonBrunnW.:KurzeGeschichtederChirurgie.Verlagvon
JuliusSpringer,Berlin1928.–2.DzierżanowskiRl:Słownik
chronologicznydziejówmedycynyifarmacji.PaństwowyZa-
kładWydawnictwLekarskich,Warszawa1983.–3.Eastcott
HlHlG.:AneurysmsandtheSurgeon.HistoricalReview.W:
Aneurysms,DiagnosisandTreatment(red.J.J.Bergman,J.S.
T.Yao).GruneandStratton,NewYork1982.–4.Callow
AlD.:Historicaldevelopmentofvasculargrafts.W:Vascular
Grafts(red.P.N.Sawier,M.J.Kaplitt).Appleton-Centu-
ry-Crofts,NewYork1978,5.–5.RutkowIlM.:Surgeryan
IllustratedHistory.C.V
.MosbyCo.,St.Louis1993,517.–6.
BarkerWlF.:Historicalcommentsonvascularsurgery.W:Va-
scularSurgery(red.W.S.Moore).GruneandStratton,New
York1983,1.–7.HaimoviciH.:MatasLecture.Theearlypio-
neersinvascularsurgeryandtheirlegacy.J.Cardiovasc.Surg.,
1984,25,275.–8.DybekF
lAlK.:OklinicechirurgicznejKró-
lewskiegoUniwersytetuwWarszawie,Warszawa1821,55.–
9.MichejdaK.:ZdziejówklinikichirurgicznejUniwersytetu
Wileńskiego.Pol.Przegl.Chir.,1933,XII,120.–10.LeBrun
A.:Aneurysmadiffusumart.brachialis.Pam.Tow.Lek.
Warsz.,1839,II,288.
11.GirsztowtP.:Tętniaktraumatycznegopochodzeniatętni-
cypodobojczykowejprawej,podwiązanietejżetętnicy,wy-
zdrowienie.Gaz.Lek.,1866,1,129,152.–12.NielubowiczJl,
KarwowskiA.:PolikarpGirsztowt.W:Sylwetkichirurgówpol-
skich.Ossolineum,Warszawa1982,58.–13.KosińskiJ.:Pod-
wiązanietętnicyszyjnejwspólnejprawejwceluwyleczenia
tętniakasposobemBrasdora.Klinika,1869,IV
,65.–14.Gra-
bowskiJ.:Kilkauwagnaddoszczętnymoperacyjnymlecze-
niemtętniaków.Przegl.Chir.,1893,l,175.–15.EastcottHlHl
G.:ArterialSurgery.PitmanMed.Publ.,London1909.–16.
TulczyńskiM.:Organicznechorobytętnic.W:Chorobynaczyń
obwodowych(red.E.Rużyłło).PaństwowyZakładWydaw-
nictwLekarskich,Warszawa1959,328.–17.WiniwarterA.:
ÜbereineeingethümlicheFormvonEndarteritisundEndo-
