Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jegoniedostatków,defektów,aleitriumfów.ZnamiennyesejSusanSontag
z1977rokustałsięzapowiedziąniezliczonejliczbywystąpień,inicjowa-
nychbezpośredniowejściemwrolęchorego;obokChorobyjakometafory
badaczezgodniewskazująnaautobiografięneurologaipsychiatryOlivera
SacksaStanąćnanogi(1984).Tedwaliterackiedebiutypotraktowaćdziś
możnajakomodeloweprzykładytzw.patografii(zgreckiego:páthos-cier-
pienieigraphia-pisanie,zapis).Ideęichpojawieniasięwyjaśniaautorka
monografiipoświęconejtejBnowej”formiegatunkowej-AnneHunsaker
Hawkins:
Patografienietylkowyrażająnadzieje,lękiiobawytakpowszechnewchorobie,alesłu-
żąrównieżjakoprzewodnikipodoświadczeniachmedycznych,kształtującoczekiwania
czytelnikanatematprzebieguchorobyijejleczenia.Narracjetemogąbyćszczególnie
przydatnedlalekarzy,zwłaszczawsytuacji,gdycimającorazmniejczasunapoznanie
swoichpacjentów,anadaloczekujesię,żebędąświadomiichżyczeń,potrzebiobaw.
[ś]Piszącpatografie,pacjencinietylkonadająosobisty,na-
macalnywymiarchorobieileczeniu,aletakżeumieszczają
choregowsamymcentrumtegodoświadczenia19.
Patografiesąrejestremindywidualnychznaczeńkonstruowanychwokół
choroby;tworząspecyficznemikropowieści,wktórychepicentrumznajduje
siędotkniętychorobączłowiek
20
.Pojawieniesięliteraturypatograficznej,
rozumianejjakoznaczącereprezentacjedyskursumaladycznego,związane
jestzrehabilitacjągłosucierpiącego.JakzauważaAgnieszkaKaczmarek:
Patografiawyprowadzananowo,niczymOrfeusz,śmierćnaświatłodnia,odwołuje
jejskrytość.[ś]Narracjapatograficznawynikaznamysłunadsobą,alerównież
zudrękiżycia-przeciwnościlosu,którewywołująkoniecznośćbudowaniasamego
siebieodnowa,kwestionowaniadawnychwartości,modelizachowań,normidyrek-
tywkształtującychkulturowypejzaż.Chorobaizwiązanezniącierpieniedemaskują
19
A.HunsakerHawkins,Pathography.PatientNarrativeofIllness,BCultureandMedicine”
1991,vol.171,s.127-128;A.HunsakerHawkins,ReconstructingIllness.StudiesinPathography,
WestLafayette1999.Donajważniejszychopracowańpatografiinależyzaliczyć:T.Couser,Auto-
pathography.Women,Illness,andLifeWriting,BAuto/BiographyStudies”1991,vol.6,s.65-75;
T.Couser,RecoveringBodies.Illness,Disability,andLifeWriting,Madison1997;A.Frank,The
WoundedStoryteller.Body,Illness,andEthics,Chicago1995;D.Lupton,MedicineasCulture.
Illness,DiseaseandtheBodyinWesternSocieties,London2006;A.Jurecic,IllnessasNarrative,
Pittsburgh2012;R.Charon,NarrativeMedicine.HonoringtheStoriesofIllness,Oxford-New
York2006;K.Convay,BeyondWords.IllnessandtheLimitsofExpression,Albuquerque2013.Za
prekursoranarracjichorobyipatografiinależałobyuznaćamerykańskiegopsychiatręiantropologa
ArthuraKleinmana-zob.tegoż,TheIllnessNarratives.Sufering,Healing,andtheHumanCon-
dition,NewYork1998.
20Zob.więcej:M.Okupnik,Doświadczenieutratyzdrowiaijegoreprezentacje,Kraków2018;
A.Kaczmarek,Odmilczeniadoopowieści.Kulturowedyskursyoumieraniuiśmierci,Poznań2016;
I.Boruszkowska,Defekty.Literackieauto/pato/grafe-szkice,Kraków2016;M.Ładoń,Choroba
jakoliteratura…
34
