Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Historiaproktologii
końcowegoodcinkaprzewodupokarmowegozużyciem
wiązkiświatła.Stałosiętomożliwedziękiirlandzkie-
muchirurgowiFrancisowiRichardowiCruise(1834–1921),
któryw1865rokujakoźródłaświatłaużyłpłomieniapo-
wstałegopodczasspalaniamieszankiropyzdomieszką
kamfory.Jegozdaniemtakamieszankadawałapłomień,
wktóregoświetleobserwowanekolorybyłyrzeczywiste.
Cruisedokonałtakżezmianywoptyce,montującbinokular.
Mimożejegoaparatnadawałsiędobadańkońcowegood-
cinkaprzewodupokarmowego,całauwagaCruiselaskupio-
nabyłanadiagnostyceileczeniuschorzeńurologicznych54.
DopieroHowardAtwoodKelly(1858–1943),ginekologze
szpitalauniwersyteckiegoJohnsaHopkinsa,rozpocząłsys-
tematycznebadaniapacjentówzdolegliwościamipocho-
dzącymizdolnegoodcinkaprzewodupokarmowegozapo-
mocąrektosigmoidoskopu55.W1894rokuopracowałon
pierwszywziernikodługości30cm,któryzostałnazwany
przezjegokolegów„rurąKellego”(Kellytube)56.
PrzełomwiekówXIXiXXbyłtakżeokresemrozwojuno-
wychtechnikoperacyjnychstosowanychwleczeniuwypa-
daniaodbytnicy.W1891rokuCarlThiersch(1822–1895)
zaproponowałoperacjęwypadaniaodbytnicyzużyciem
pierścieniaokołoodbytniczego,pierwotnieobręczyze
srebrnegodrutu,którazmniejszałaśrednicęotworuida-
wałapodparcieodbytnicy,przeciwdziałającjejwypada-
niu57.W1900rokuchirurgwojskowyEdmondDelorme
(1847–1929)doleczenianiepełnościennegowypadaniaod-
bytnicyzaproponowałzabiegpolegającynawycięciubłony
śluzowejinastępczymwykonaniuplikacjipełnegoobwo-
duwarstwymięśniowejwypadającegoodcinkajelita(ope-
racjasposobemRehna-Delormela)58.WilliamA.Altemeier
(1910–1983)zmodyfkowałrektosigmoidektomięzdostę-
pukroczowegowykonanąporazpierwszyprzezJ.A.Mi-
kuliczaw1889roku.Operacjawykonywanasposobem
Altemeierapolegałanawynicowaniuodbytnicynaze-
wnątrzprzezodbyt,wycięciujejwrazznadmiaremesicy
orazzespoleniuprzyużyciuszwów.Wykonaniejednocze-
snejplastykidźwigaczy(lewatoroplastyki)wznaczącyspo-
sóbpoprawiłozdolnośćtrzymaniastolca.
OstatniedwadziesięcioleciaXIXwiekuprzyniosłyistot-
nązmianętechnikioperacyjnejleczeniaguzównowotwo-
rowychjelitagrubego.W1878rokuniemieckichirurg,
54
D.Coakley:Irishmastersofmedicine.Dublin1992,s.197–204.
55
J.Maksimović,M.Maksimowić:Fromhistoryofproctology.Archiveof
Oncology.2013;21(1):28–33.
56
H.A.Kelly:Anewmethodofexaminationandtreatmentofdiseases
oftherectumandsigmoidflexure.AnnalsofSurgery.1895;21(4):
468–478.
57
R.Garret:CarlThiersch1822-1895.DiseasesoftheColonand
Rectum.1988;31(2):154–155.
58
M.Delorme:EdmondDelorme1847-1929.Onthetreatmentoftotal
prolapseoftherectumbyexcisionoftherectalmucousmembra-
nesorrecto-colic.DiseasesoftheColonandRectum.1985;28(7):
544–553.
8
profesorUniwersytetuwHalleRichardvonVolkmann
(1830–1889)usunąłnowotwórzłośliwyodbytnicyzdo-
stęputylnego,odstronykościkrzyżowej59.Zanimzakres
operacjirozszerzonoodojściebrzuszne,większośćchirur-
gówskłaniałasiędoleczeniasposobemzaproponowanym
przezVolkmanna,ajegometodazyskałapopularność
wAustriiiNiemczech60.W1884rokuprofesorchirur-
giiUniwersytetuweFreiburguPaulKraske(1851–1930),
wcześniejasystentVolkmanna,wykonałoperacjętymspo-
sobemuswojejpacjentkizrakiemodbytnicy61.Metodętę
zwłasnymimodyfkacjamistosowalitakżem.in.Theodor
Billroth,LudwikRydygieriWalterHermannvonHeinecke62.
W1886rokuWalterHermannvonHeineke(1834–1901)
opisałtrzyetapowąoperacjęusunięciaguzajelitagrubego,
przyczymuzależniałjejprzebiegodlokalizacjiguza(wobrę-
biezwieracza,powyżejzwieracza,wgórnejczęściodbytni-
cy)63.Heinekepodkreślał,żewarunkiempowodzeniazabie-
gujestzachowaniemożliwieczystegopolaoperacyjnego.
Wtymceluzalecałstosowanienawieledniprzedoperacją
środkaprzeczyszczającego,wykonaniedzieńwcześniejle-
watywyorazgoleniaimyciaokolicyanorektalnej.Kobie-
tomzakładanodopochwytamponnasączonyroztworem
antyseptycznym.Uczonyodradzałwykonywanieenemy
wdzieńoperacji.Nakilkagodzinprzedzabiegiempoda-
wałpacjentomroztwóropium,abyspowolnićperystaltykę
jelitikontynuowałjegopodawanieprzez4–5dnipo
zabiegu.Wceluuniknięciazanieczyszczeniaranyiumoż-
liwienialepszegogojenia,opiumpodawanopacjentom
jeszczewlatach30.XXwieku.
W1889rokuVincenzCzerny(1842–1916)wykonał
wHeidelbergupierwsządwuetapowąbrzuszno-kroczową
resekcjęodbytnicy.Faktyczniezostałonzmuszonydo
otworzeniajamybrzusznejpostwierdzeniupowikłań
pooperacjizdostęputylnego.Profesoruniwersytetów
wKrakowie,KrólewcuiWrocławiuJanMikulicz-Radecki
(JohannFreiherrvonMikulicz-Radecki,1850–1905)wy-
korzystałobserwacjeidoświadczenieinnychchirurgów
doudoskonaleniametodydwuetapowejresekcjiguzów
59
R.Volkmann:UeberdenMastdarmkrebsoderExstirpatiorecti.Volk-
mannsSammlungklinischerVorträge.1878;3(131):1113–1128;
C.Willy,P
.Schneider,M.Engelhardtiwsp.:RichardvonVolkmann:
surgeonandRenaissanceman.ClinicalOrthopaedicsandRelated
Research.2008;466(2):500–506.
60
Pierwsząudanąresekcjęfragmentuodbytnicywykonałw1826roku
lekarzzeSzpitalaLaPittéwParyżuJacquesLisfranc.Pionieremlecze-
niaoperacyjnegorakaodbytnicyzdostępubrzusznegobyłCarlGus-
senbauer,którywykonałtakizabiegjakopierwszyjużw1879roku.
Jegoosiągnięciepozostałojednakniezauważone.
61
P
.Kraske:DiesacraleMethodederExstirpationvonmastdarmkrebsen
unddieResectiorecti.BerlinerklinischeWochenschrift.1887;24(24):
899–904.
62
M.Lorentziadis,I.Poulantzas:Kraskeisposteriorapproachtothe
midrectum;doesitstillhaveaplaceinthesurgeonisarmentarium?
AnnalsofGastroenterology.2010;23(3):302–306.
63
W.H.Heineke:CompendiumderchirurgischenOperationsundVer-
bandlehre.Tom2.Erlangen1886,s.727–733.
