Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariaCiesielska,PrzemysławCiesielski
1
Historia
proktologii
Chorobynazywanedziśproktologicznymidokuczałylu-
dziomzapewnejużodczasuspionizowaniapostawy,ale
doichznacznegorozpowszechnieniaprzyczyniłosiępro-
wadzenieprzeznascorazbardziejsiedzącegotrybużycia.
Pierwszaznanawzmiankanatemathemoroidów,pocho-
dzącazKodeksuHammurabiego,mówioopłaciedlaleka-
rzaleczącegokrwawiąceguzki,awpapirusachegipskich
SmithaiEbersaodnalezionoprzepisnamaśćochronną
stosowanąwprzypadkukrwawieńzodbytu1.Medycy-
naeuropejskawywodzisięzflozofiantycznejGrecji,
azwłaszczaznaukHipokratesa(około460–377p.n.e.),
orazzpatologiihumoralnejrzymskiegolekarzaGale-
na(131–201n.e.),któregokoncepcjedotyczącefzjolo-
giiczłowiekawywarłydecydującywpływnarozwójwiedzy
medycznejwnastępnychstuleciach.Tenwpływutrzymał
sięprawiedopoczątkuczasównowożytnych.
PraktykującynawyspieKosHipokratesbyłorędownikiem
teoriihumoralnej,poszukującejźródłachoróbwdyskrazji
zaburzeniurównowagipłynówworganizmie.Koncepcje
HipokratesaijegouczniówzostałyzawartewdzieleCor-
pusHippocraticum,wktórymnapisanom.in.,żehemo-
roidymożnaleczyćciemiernikiem(HelleborusL.)rośliną
zrodzinyjaskrowatychzawierającąglikozydy(helleborynę,
1
M.Ciesielska,P
.Ciesielski:Historycznemetodyleczeniahemoroidów.
NowaMedycyna.2017;24(4):10–15;S.Ellesmore,A.C.Windsor:
Surgicalhistoryofhaaemorrhoids.[W:]Surgicaltreatmentofhaemor-
rhoids(red.M.V.Charles).Springer,London2002,s.1–4.
hellebrynęihelleboreinę),odziałaniumoczopędnymiprze-
czyszczającym2.Mimożewpodejściudochoróbprzed-
stawicieliszkołyhipokratejskiejdominowałateoriahu-
moralna,opisywalionitakżebardziejradykalnesposoby
leczeniapatologiiodbytnicyiodbytu.Dodziśznane
łacińskiemaksymyprzypisywaneHipokratesowi,mówiące
okoniecznościnacinaniazbiornikówropy(ubipus,ibieva-
cuaorazubipus,ibiincisum).Uważasięponadto,żetoHi-
pokratesskonstruowałpierwszywziernik.Wefragmencie
tekstupochodzącegozIVwiekup.n.e.możnaprzeczytać:
„Jeślikłykcinysięgajągłębiej,musiszzbadaćjezapomocą
wziernika,alebądźostrożnyiniedajsięzwieśćwzierniko-
wi,bogdyjelitojestrozszerzone,wydajesię,żekłykciny
rozproszone,agdyjelitozapadasię,ponownietworzą
guz”3.Hipokrateswiedziałoistnieniunowotworówiopi-
sałrakaumiejscowionegowróżnychnarządach:naskórze,
wpiersi,żołądku,narządzierodnymiodbytnicy.Zalecał
wtakichprzypadkach,jeślibyłotomożliwe,przyżeganie
lubprzykładanieżrącychmaści4.Podobnepostępowaniere-
komendowałwprzypadkuhemoroidów,będącychwedług
2
H.E.Bacon:Hipocrates.DiseasesoftheColonandRectum.1964;7(3):
175–176.
3
Hipokrates:OnHemorrhoids.Part5.DeArte(tłum.FrancisAdams).
TheInternetClassicsArchive,http://classics.mit.edu//Hippocrates/
hemmor.html(dostęp:25.04.2016).
4
R.F
.Mould:Rozwójwiedzyorakuodnajdawniejszychczasówdokoń-
caXVIIIwieku.Nowotwory.JournalofOncology.2008;58(2):175.
1