Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaNowak:Pojęcie,istota,przyczyny,mechanizmymarginalizacji…
23
Przyczynymarginalizacji1zdaniemcytowanegoautora1można
podzielićnaobiektywneisubiektywne.Systemspołeczno-ekonomiczny,
wjakimdaneosobyigrupyżyjąorazdziałają,przepisyprawneczyzwy-
czaje,którychmusząprzestrzegać(razemzprzyczynaminiezawinionymi
iniezależnymiodwoliczłowieka)1stanowiązespółprzyczynobiektyw-
nych.Subiektywneprzyczynymarginalizacjipowstająwsferzepsychiki
człowiekaijakojejelementznajdująwyrazwjegozachowaniusię(ibi-
dem).
JakzauważaJolantaGrotowska-Leder,dobardziejznanychkoncep-
cjiprzyczynimechanizmówekskluzjispołecznejnależąpropozycjeHila-
rySilveriRuthLevitas(Grotowska-Leder,2005).
HilarySilverujmujewykluczeniespołecznewielowymiarowo1jako
zjawiskoekonomiczne,socjologiczne,kulturoweipolityczne1ianalizu-
jejegoprzyczyny,odwołującsiędotrzechkoncepcji:solidarności,specja-
lizacjiimonopolu.Wperspektywiesolidarnościowejpodstawąspołecznej
ekskluzjijestzerwaniewięzispołecznejmiędzyjednostkąaspołeczeń-
stwem.Grupaposiadającaspołecznątożsamośćbronisięprzedosoba-
mi,którezjakichśwzględówniespełniająkryteriówgrupowychisą
postrzeganejakozagrożeniedlaporządkukulturowego;grupaograni-
czakontaktyztymiczłonkamiistwarzadlanichbariery,copowoduje,
żewięźoutsiderówzgrupąsystematycznietracinasile,słabnąwięzi
emocjonalne,tożsamościowe.Wperspektywiespecjalizacjiekskluzjajest
powodowanapostępującymzróżnicowaniemspołecznym,podziałempra-
cyirozdzieleniemróżnychsferżycia,costwarzabarierywswobodnym
uczestnictwiejednostekwwymianiespołecznej.Wykluczeniespołeczne
jesttutajtożsamezdyskryminacją,oznaczabowiemograniczonydostęp
wolnychirównychjednostekorazgrupdospołecznejwymianyiinte-
rakcji,doistotnychzasobówidziałań.Wobuparadygmatachprzyczy-
nymającharakterindywidualny.Wujęciusolidarnościowymprzyczyny
lokowanesąwnajbliższymotoczeniuczłowieka,wkolejachjegożycia
iwcechachosobowości,awujęciuspecjalizacyjnym1zarównowdobro-
wolnychjednostkowychdecyzjach,wtym,wjakichgrupachwramach
podziałówspołecznych,główniepodziałupracy,uczestnicząjednostki
zuwaginaposiadaneumiejętności,siećkontaktówidokonywanewybo-
ry,jakiwtym,wjakichstrukturach,stworzonychprzezwspółpracujące
ikonkurującezesobąjednostki:rynkach,stowarzyszeniach,funkcjo-
nują.Wparadygmaciemonopoluekskluzjaspołecznazyskujekontekst
makrostrukturalny,dotyczyrelacjimiędzygrupamiuczestniczącymi
ipozbawionymiuczestnictwawżyciuspołecznym.Wykluczeniejestskut-
kiempowstawaniamonopoligrupowych.Grupauprzywilejowana1ma-
jącadostępdorzadkichdóbr(materialnych,politycznych,kulturowych
isymbolicznych)1dążydoutrzymywanianierównościspołecznych,ale
