Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Artykuły
grupynieuczestniczącewżyciuspołecznymniesącałkowiciepozbawione
dostępudoważnychdóbriusługspołecznych,majądonichdostępogra-
niczony.Grupyuprzywilejowanechroniąswojeposiadanieprzezprocesy
społecznegonzamykania”ipraktykimonopolizacyjne(Silver,podajęza:
Grotowska-Leder,2005).
RuthLevitaswyróżniłatrzykoncepcjeprzyczynwykluczeniaspo-
łecznego.Wpierwszej1tzw.redystrybucyjnej1ekskluzjajestskut-
kiemubóstwaiłączonajestzrelatywnieujmowanymubóstwem.Jestto
sytuacjażyciowaoznaczającabrakzasobówograniczającyuczestnictwo
waktywnościachtypowychdlaspołeczności,którejjednostka/grupajest
członkiem.Wdrugimpodejściu1reintegracyjnym1wykluczeniespo-
łecznejestpowodowanepozostawaniempozasferąwytwarzaniaśrodków
dożycia,główniepozarynkiempracylubwsytuacjizagrożeniautra-
tąpracy.Wykluczenitoekonomiczniebierni,głównieosobybezrobotne.
Wpodejściutrzecim1moralizującym1bezpośrednionawiązujesiędo
kulturowychanalizunderclass.Levitaslokujeprzyczynywykluczenia
społecznegowdeficytachludzkichzachowań,główniewwyuczonejbez-
radnościiuzależnieniuodzasiłkówinstytucjipomocowych,wpowielaniu
wkolejnychpokoleniachwzorówbiednegożyciaiwpowielaniuzachowań
dewiacyjnych(Levitas,podajęza:Grotowska-Leder,2005).
KazimierzFrieskewyróżniatrzypłaszczyznyanalizywykluczenia
społecznego:kulturową,strukturalnąikonfliktową.Wpłaszczyźniekul-
turowejłączyprzyczynyekskluzjizprocesamisocjalizacjiiakulturacji,
wtokuktórychprzekazywaneokreślonewzorykulturowepowodująwy-
kluczeniejednostekigrup.Wpłaszczyźniestrukturalnejwykluczenie
odnosisię1zdaniemcytowanegoautora1doprocesualokacjijednostek
dookreślonychpozycjispołecznych,którezależąodzinstytucjonalizowa-
nychmożliwości,dlaczęściczłonkówracjonalnaokazujesięinkluzja,dla
innychekskluzja(np.biednych,bezrobotnych,ludzistarych).Wpłasz-
czyźniekonfliktowejpodstawąekskluzjijestkonfliktinteresów,który
powoduje,żegrupyinteresówmaksymalizująkorzyścipoprzezwyłącza-
niezpodziałuinnychgrup(Frieske,1999,s.13).
TadeuszKowalakuważa,żeeskalacjazjawiskmarginalnościspo-
łecznejzwiązanajestzespecyfikąfunkcjonowanianiektórychaspek-
tówrzeczywistościcharakterystycznychdlauwarunkowańliberalizmu,
takichjakradykalizacjazasadwolnorynkowych(swobodadziałalności
gospodarczej,wolnakonkurencja,dążeniepodmiotówgospodarczychdo
maksymalizacjizyskuekonomicznego).Wskazujesiętakżenaznaczenie
niektórychczynnikówzwiązanychzpostępemcywilizacyjnym(zwłasz-
czawjegowymiarzetechnicznym).Oweczynnikimogąprowadzićdo
znacznychrozbieżnościpomiędzypoziomamifunkcjonowaniaidostępu
dodóbrcywilizacyjnychposzczególnychsystemówpaństwowych;zjawi-
